96
yuklovchi moslamasiga tashlanadi. Bu erda aylanuvchi bolg‗alarni
zarbasi
natijasida qirindi maydalanadi va boshoqsimon panjara orqali lentali konveyerga
tushadi.
Maydalangan qirindilarni keyingi jarayonda moydan tozalanadi va quritiladi.
4.7. Rangli metallarning va qotishmalarining qirindilarini qayta ishlashda
yog‘sizlantirish va quritish
Moydan tozalash gidrokimyoviy va termik moydan tozalash yo‗llariga
bo‗linadi.
Gidrokimyoviy
tozalash
o‗z
ichiga
qirindilarni
shnekli
aralashtirgichlarda yoki sentrifugalarda issiq (60-80
С) ishqorli eritmalar bilan
yuvishni o‗z ichiga oladi. Ishqorli eritma bilan yuvishdan so‗ng, qirindidagi namlik
va moyni miqdori 0,2 foizdan oshmaydi. Eritma turli qattiq zarralardan va
yog‗dan tozalangandan so‗ng yana jarayonga qaytariladi. Yuvilgan qirindilar
metallurgik qayta ishlashga yuboriladi.
Qirindilarni termik yog‗dan tozalash va quritish liniyasi
quyidagi texnologik
bo‗limlarni o‗z ichiga oladi:
1) sochiluvgan va maydalangan qirindilarni qabul qilish tuguni (oziqlantirgichli
qabul qilish bunkeri);
2) quritishdan oldin tashqi o‗lchamlari standartga to‗g‗ri kelmaydigan
mahsulotlarni va yot jismlarni ajratish uchun qirindilarni oldindan elash tuguni;
3) barabansimon quritgichdan, vozgonlarni oxirigacha yoqib tashlash
kameralaridan, hamda gaz va chang tutgichlardan tashkil topgan yog‗dan tozalash
va quritish tuguni;
4)
metall kuyindilarini, tuproqqa aralashgan chiqindilarni, metallik changlarni
elash va nazoratchi elash tuguni;
5) elektromagnit separatsiya turguni.
Uskunaning mahsuloti, tarkibida 1,0 foizdan ko‗p bo‗lmagan
namlikka,
shuncha miqdorda chang va er aralashmalariga, 0,4 foizdan ko‗p bo‗lmagan
moylovchi-sovituvchi suyuqliklarga ega bo‗lgan qirindilar hisoblanadi. Temirni
miqdori - alyuminiyli qirindilarda 0,2 foizdan, bronzali qirindilarda 0,3 foizdan,
97
latunli qirindilarda 0,5 foizdan oshmasligi kerak. Magnitli separatsiyalashdan
chiqqan temir konsentratida rangli metallarning miqdori 5 foizdan, er
chiqindilarining miqdori 10 foizdan oshmasligi kerak.
4.18-rasmda alyuminiy qirindilarini yog‗sizlantirish va quritish liniyasi
ko‗rsatilgan. Qabul qilish bunkeri 5-6
t qirindini qabul qiladi, bu liniyani soatlar
davomida ishlab turishini ta‘minlaydi. Qirindilar oziqlantirgich orqali bunkerga
tushishdan oldin, elashga uzatiladi. Yirikligi 50-100 mm bo‗lgan panjara ostiga
tushgan mahsulot, elevator orqali quritish barabaniga uzatiladi.
Baraban ichida
joylashgan spiralsimon moslama va uning 3-5
С qiyaligi hisobiga, qirindilar
yuklash moslamasi tomonga (qabul qiluvchiga) suriladi va natijada, metall
kuyindilarini, er chiqindilarini va 3 mm sinfli metall
changlarini ajratish uchun
elakka tushadi. Liniyada tebranma elaklar ishlatiladi, chunki ular yuqori FIK
(foydali ish koeffitsienti) ga ega.
Elakni panjarasi ustidagi mahsuloti elevator orqali elektromagnit separatorning
qabul voronkasiga etkaziladi. Elektromagnit separatorda tayyor mahsulot
ko‗rinishdagi, temirdan tozalangan alyuminiy qirindisi va tarkibida temir bo‗lgan
konsentrat olinadi.
Tarkibida suv bug‗i, yog‗ va chang bo‗lgan yonish gazlari quritish barabanidan
ajralgach, oxirigacha yoqilib, va chang tutgich sistemasida tozalangandan so‗ng,
atmosferaga yo‗naltiriladi. Oxirigacha yoqish kamerasi
- bir qator qizigan
olovbardosh g‗isht to‗siqlaridan tashkil topgan va ushbu g‗ishtlarida to‗siqlarida
yog‗ qoldiqlari yonib tugaydi. Quritish barabanida 300-450
C haroratda namlik
ajralib chiqishi, hamda