138
5.9-rasm. Qalay quymasi
Ikkilamchi qalay maxsulotlarini temir qirindilari (skrap) larda asosan qalay
qotishmalari ko‘rinishida uchraydi (5.9-rasm).
Masalan bronza va babbit
ko‘rinishida.
Bu qotishmalardan qalayning bir qismi toza Sn sifatida qaytarib olinadi.
Metallik lom va chiqindi ko‘rinishidagi xomashyolar ularning tarkibiga qarab
qayta ishlanadi.
Ruxning suyuqlanish harorati 419,53°C, qaynash harorati 907°, xona
haroratidagi zichligi 7,133 g/sm
3
. Rux kimyoviy jihatdan faol metallarga kiradi.
Kislotalarda yaxshi eriydi.
Qizdirilsa, ishqorlarda ham eriydi. Yod va oltingugurt
bilan xona haroratida birikadi. Qizdirilganda rux faol metallmaslar bilan shiddatli
reaksiyaga kirishadi. Boshqa metallar bilan rux qotishmalar hosil qiladi. Nam
havoda ruxning sirti oksid parda bilan qoplanadi (5.10-rasm).
Dostları ilə paylaş: