Navoiy innovatsiyalar instituti «tasdiqlayman»

10.3.
 
LOZAN MAKTABI VAKILLARI 
 
Lozan maktabi vakillari iqtisodiy jarayonlarni matematik tahlillar 
asosida tushuntirishgan. Bu maktabning asoschisi shveysariyalik 
Leon 
Valras 
(1834–1910) hisoblanadi. U o‘zining “Sof siyosiy iqtisod 
elementlari, yoki jamoaviy boylik nazariyasi” (1874–1877) orqali 
marjinalizm g‘oyalarini olib chiqqan. Valrasni o‘rganish predmeti bo‘lib 
iqtisodiy ayriboshlash va xo‘jalik subyektlari o‘rtasida boylikni taqsimlash 
bo‘ldi. U tomonidan milliy 
iqtisodiyotning umumiy iqtisodiy matematik 
modeli tuzilib, “umumiy iqtisodiy muvozanat 
tizimi” rasmsi berildi
163
. 
Iqtisodiy subyektlar unga ko‘ra ikki guruhga 
ajratilgan: ishlab chiqarish omillari (yer, ishchi 
kuchi va kapital) egalari bo‘lgan uy xo‘jaliklari 
hamda mazkur omillarni sotib olib ishlab 
chiqarishga jalb etadigan korxonalar. Valras 
korxonalar va uy xo‘jaliklari o‘rtasida bog‘liqlikni 
tenglamalar tizimi orqali tushintirishga harakat qildi. 
Valras o‘zining nazariyalarida mulk egalarini va ularni sotib oluvchi 
ishbilarmonlarni xatti-harakatini o‘rganishga qaratildi. Uy xo‘jaliklari 
ishlab chiqarish omillarini sotadi, undan tushgan tushumni tovar va 
xizmatlarni sotib olishga sarflaydi, ishlab chiqaruvchi korxonalar esa 
iqtisodiy resurslarni ishlab chiqarishga jalb etib, tovarlarning takror ishlab 
chiqarishdagi doiraviy aylanishni vujudga keltiradi. Hamma xo‘jalik 
echimlari ma’lum bozorlardagi narxlarga bog‘liq deb hisoblaniladi. 
Mazkur narxlar ikkala tomon uchun naflilikni maksimallashtirishga 
162 
История экономической мысли/ Под ред.В.В.Круглова, Е.В.Балахоновой.- СПб.: Питер, 2008. 142- 
144 стр 
163 
История экономической мысли/ Под ред.В.В.Круглова, Е.В.Балахоновой.- СПб.: Питер, 2008. 145 
стр 

---

270 
Ishlab chiqarish omillari 
bozori 
qaratilgan. Bu jarayonda iste’molchi yoki uy xo‘jaligi uchun tovarlar 
foydaliligi bir tomonda tursa, ikkinchi tomonda ishlab chiqaruvchi korxona 
uchun sotishdan tushgan daromad o‘rinli ahamiyatga ega. 
Xarajatlar 
Daromadlar 
Ishlab chiqarish omillari 
Ishlab chiqarish 
omillari 
Tovar va xizmatlar 
Tovar va xizmatlar 
Yalpi daromad 
Iste’molchilik 
harajatlari