Navoiy innovatsiyalar instituti «tasdiqlayman»
Yüklə 4,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Tomazzo Kampanella
ning “Oftob shahar” asaridir. Mazkur asar jamiyatning ijtimoiy-siyosiy hayotining tub ko‘rinishidir. Uning asosi xuddi utopiya muallifi kabi jamiyatda notenglikni yo‘q qilish, ya’ni xususiy mulkni yo‘ qotish tarafdori . Shu sababli Oftob shahrining barcha yashovchilari tengdir, ya’ni boy ham kambag‘al emas, chunki ularda yashash uchun hamma narsa bor, ularda hech qanday mulk ko‘rinishi mavjud emas, shu sababli ular mulkka xizmat qilmaydilar, balki mulk ularga xizmat qiladi. Kampanellaning mazkur fikrlariga barcha olim shaxslar Tomazzo Kampanella 79 qarshiligiga duch kelgan, chunki bunday davlatda “monogam oila”: yani xotin uchun hamma er, bolalar uchun ota-onalar hamma jamiyat vakillari bo‘lishi mumkin. Kampanella fikricha, shaxsning o‘z-o‘zini sevishini oqibati bu o‘z oilasiga ega bo‘lishidir, monogam oila esa bunga qarshidir deb bilgan. Kampanella qarashlari Platonning “Davlat” asari va uning monastrlik tajribasining birlashuvi deb qarashadi. Bu asardagi yangilik “oftob shahar”da oila tashvishi davlatning asosiy vazifasi qilib belgilanishida, jamiyat mablag‘lari hamma uchun tengligida, hech kim o‘z shaxsiy manfaatdorligiga ega emasligidadir. Mehnat qilish barchaning vazifasidir. Ish vaqti kuniga 4 soatni tashkil etadi, qolgan vaqtni odamlar ilmni o‘rganishga sarflashlari kerak, bu insonlarni aqliy va ruhiy oziqlantiradi. Ortiqcha vaqt faqat yangi texnologiyalarning joriy etilishi tufayli kelib chiqadi. Shaharda doim kulgi va quvonch yashnab turadi. Oftob shaxrining hukumdori “Quyosh” deb nomlanilib, mutloq metafizikdir deb hisoblanildi. Metafizik bu – kuch, donolik va sevgining mutloq ramzini ifodalovchi shaxsdir. U ruhoniydir, hammani eshituvchi, dardini bilguvchidir. Barcha shaxslarni ruhiyati birlashuvi, jamiyatda tabiiy qonundir deb aytilgan. Faylasuflarning bergan bahosiga ko‘ra, bu olimlarning jamiyati “xomaki ishlangan”, “qo‘pol kommunizm”dir. Ular asosan, hunarmandchilik va dehqonchilikka asoslangan tenglashtirish xusu- siyatiga ega. Ammo shunisi e’tiborliki, bu kishilar har jihatdan ta’minlangan, bilimli davlat arbobi bo‘lganlar, kommunistik jamiyat g‘oyasi K.Marks va F.Engelslarning g‘oyasi emasligini ham eslatib o‘tish zarur. Xayoliy sotsializm to‘g‘risidagi dastlabki g‘oyalar Osiyoda Yüklə 4,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|