O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

9.5. Qatlamlar bilan ishlash texnologiyalari 
Uskunani tanlaganimizdan keyin, yorqinlik darajasi aniqlanishi kerak bo‗lgan 
piksel 
ustida 
sichqoncha 
tugmasi 
bir 
marta 
bosiladi. 
86-rasmda 
Informatsiyapalitrasida pastki qismida to‗rtta nuqtaning yorqinlik darajasi qiymatlari 
ko‗rsatilgan. Tasvir RGB rejimida bo‗lganligi uchun yorqinlik darajasi qiymati uchta 
rangda ko‗rsatiladi. Nuqtalar #1, #2 belgilari bilan Informatsiyapalitrasida 
ko‗rsatilgan. 87-rasmda to‗rtta nuqta tasvir ustida joylashgan. Biz bu nuqtalar joyini 
siljitish orqali o‗zgartirishimiz mumkin.Buuskuna uch xil holatda ishlaydi: 

nuqta namunasi; 

3*3; 

5*5. 
Nuqta namunasi holatida faqat bitta piksel yorqinlik darajasi haqida ma`lumot 
chiqadi. 3*3 ish holatida to‗qqizta pikselning o‗rtacha rangi yorqinlik darajasining 
o‗rtacha qiymati haqida ma`lumot chiqadi. 5*5 ish holatida 25 ta pikselning o‗rtacha 
ranggi yorqinlik darajasi o‗rtacha qiymati haqida ma`lumot beradi. Uskunalar 
ko‗rsatkichlari panelidan «Ochistit‘» ko‗rsatkichi orqali barcha uskuna nuqtalarini 
olib tashlashimiz mumkin. 
ish holatlari barcha nuqtalarni o‗chirib tashlash
«Pipetka» – pikselning yorqinlik darajasini aniqlash uchun ishlatiladi. Bu 
uskunani tanlaganimizdan keyin, yorqinlik darajasi aniqlanishi kerak bo‗lgan piksel 
ustida sichqoncha tugmasi bir marta bosiladi. Informatsiyapalitrasida rangning 
yorqinlik darajasi haqida ma`lumot chiqadi. Pipetka tanlagan rang asosiy rang sifatida 
qabul qilinadi. Pipetka uskunasi uch xil holatda ishlaydi: 

nuqta namunasi; 

3*3; 

5*5. 

---

129 
Nuqta namunasi holatida faqat bitta tanlangan piksel yorqinlik darajasi haqida 
ma`lumot chiqadi. 3*3 ish holatida 9 ta pikselning o‗rtacha ranggi yorqinlik 
darajasining o‗rtacha qiymati haqida ma`lumot chiqadi. 5*5 ish holatida 25 ta 
pikselning o‗rtacha ranggi yorqinlik darajasi o‗rtacha qiymati haqida ma`lumot 
beradi. Uskuna «Shift» tugmasi bilan birgalikda ishlatilsa Tsvetovaya proba uskuna 
kabi ishlaydi. 
ish holatlari 
«Mera» (o‗lcham ) – biror bir obyektni o‗lchamlarini aniqlash uchun 
«Mera
» 
uskunasidan foydalanamiz.Bu uskuna yordamida uzunlik va og‗ish 
burchagini 
aniqlashimiz 
mumkin. 
O‗lchamlar 
haqida 
ma`lumotlarni 
Informatsiyapalitrasida yoki uskuna ko‗rsatkichlar panelidan olamiz. Bu yerda A
– 
og‗ish burchagi; D– uzunlik. Uskuna ishga tushirilgandan keyin tasvirda sichqoncha 
tugmasi bir marta bosiladi. Sichqoncha tugma qo‗yib yuborilmasdan ikkinchi nuqta 
ko‗rsatiladi. Uskuna «Shift» tugmasi bilan birgalikda ishlatilsa og‗ish faqat 45˚ dan 
o‗zgaradi. Burchakni aniqlash uchun uskuna «Alt» tugmasi bilan birgalikda 
ishlatiladi.