O`zbekiston respublikasi davlat soliq qo`mitasi soliq akademiyasi m. I. Kutbitdinova «institutsional iqtisodiyot»
Yüklə 5,04 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Byudjet daromadlari (YaIMga nisbatan %da)
- 9-BOB. UY XO`JALIGI VA UNING XILLARI 9.1. Uy xo`jaligi tashkilot sifatida 9.2. Uy xo`jaligi faoliyat ko`rsatishida mutaassiblikning roli
|
Takrorlash uchun savollar
1. Sho`rolar davrida davlat byudjetini to`ldirishning muhim manbasi bo`lib yakuniy talab tovarlarining katta qismiga va keyin ishlov beriladigan ayrim yarim tayyor mahsulotlarga solinadigan aylanmadan soliq hisoblanardi. Sotish qiymati hamda sarflangan xomashyo va materiallar qiymati o`rtasidagi farqdan to`lanadigan QQSning selektiv xususiyatga ega bo`lgan va asosan yakuniy iste’molga mo`ljallangan aylanmadan soliqqa nisbatan afzalliklarini ko`rib chiqing. 2. 1989 yilgi AQSh federal byudjetining daromadlar qismini tahlil qilish asosida qanday xulosalarni chiqarish mumkin? 3. Byudjet daromadlari (YaIMga nisbatan %da) Aholidan soliqlar (daromad solig`i) Foydadan soliq (korporatsiyalardan) Ijtimoiy to`lovlar (ijtimoiy sug`urta to`lovlari) Boshqalar (aksizlar, sotishdan soliqg`lar, mol-mulk solig`i) Jami daromadlar 8,4 2,0 7,1 1,7 19,2 4. Fuqarolar ichki terrorizm tahdidi yuz tutib turganda hal etishlari majbur bo`lgan muammoviy holatlarga institutsional izoh bering: xavfsizlik uchun xususiy xarajatlarni oshirish yoki huquqni muhofaza qilish faoliyatiga yo`naltiriladigan davlat mablag`laridan samarali foydalanish kafolatlarini yaratish . 5. Yanosh Kornaining quyidagi fikrini qanday tushunasiz: «Soliq tizimi mumkin qadar betaraf bo`lishi kerak. Asoslangan istisnolardan tashqari, davlat fuqarolarni soliqlar tizimi orqali rag`batlantirishi yoki jazolashi mumkin emas»? 123 9-BOB. UY XO`JALIGI VA UNING XILLARI 9.1. Uy xo`jaligi tashkilot sifatida 9.2. Uy xo`jaligi faoliyat ko`rsatishida mutaassiblikning roli 9.3. Uy xo`jaligining xillari 9.1. Uy xo`jaligi tashkilot sifatida Uy xo`jaligi to`g`risida so`z yuritganda, ikki tushuncha-oila va uy xo`jaligi tushunchalarni chegaralash lozim. Oila deganda, bir uyda yashashi oila- qarindoshchilik aloqalarining umumiyligi bilan birlashgan guruh tushuniladi. Uy xo`jaligi esa umumiy vazifalar, yashash joyi, byudjet va odatda oila- qarindoshchilik aloqalari bilan birlashgan kishilar guruhini o`zida namoyon qiladi. Boshqacha aytganda, oila faoliyati ko`plab o`lchamlarni o`z ichiga oladi: biologik, demografik, ruhiy, ijtimoiy va b. Uy xo`jaligi faoliyati esa oilani faoliyat sohasining birgina-iqtisodiy turiga yo`naltiradi. Uy xo`jaligining asosiy funksiyasini inson kapitalini shakllantirish, undan foydalanish va saqlash deb belgilash lozim. Bu o`z navbatida, insonning bilimlari, amaliy ko`nikmalari va mehnatga tirishqoqligining yig`indisi sifatida tushuniladi. 14.1-rasmda inson kapitalini shakllantirish bo`yicha uy xo`jaligi faoliyatining o`ziga xos xususiyatlari izohlangan. Uy xo`jaligini yuritish uning a’zolarining oila biznesida ishtiroki hamda oila kapitalini uni shakllantirish va rivojlantirishga yo`naltirish asosiy masala hisoblanadi. R.Kouzning “Firmaning tabiati” maqolasida firma tashkiliy tuzilma sifatida “qora quti” deb izohlangan. Bunday tavsif aslida uy xo`jaligiga nisbatan ko`proq mos keladi. Uy xo`jaligi uchun faqat “qora qutiga” “kirish”dagi (ish haqi, soliqlar chiqarib tashlangan davlat tomondan ijtimoiy transportlar) va undan “chiqish”dagi (inson kapitali,mehnat, jamg`arma, iste’mol) omillar ma’lum. J.Gelbreyt ta’kidlaganidek [36], uy xo`jaligi odatda iste’mol qiluvchi va ishlovchi shaxs bilan Инсон капиталини асаш Инсон капиталини шакллантириш Инсон капиталидан фойдаланиш Оила бюджетини шакллантириш ва ундан Бола тарбияс и Ижтимоий функцияларни бажариш Оила бизнесини ташкил қилиш Уй хўжалиги аъзоларининг бозор хўжалигида якка иштирок этиши Уй хўжалигини юритиш Рекрацион функцияларни бажариш Уй хўжаликлари бозор хўжалигида иштирок этишининг корпоратив шакллари Харажатларни қоплаш ва оила капиталини жамғариш 124 tenglashtiriladi hamda tashkilotni tavsiflovchi hokimiyat munosabatlari bilan bog`liq bo`lmagan holda ko`rib chiqiladi. Aksincha, institutsional nazariya uy xo`jaligini firmadan va davlatdan farq qiluvchi tashkilotning alohida shakli sifatida tahlil qilishga e’tibor qaratadi. Hokimiyat munosabatlarining uy xo`jaligi doirasida yuzaga keladigan o`ziga xoslik shundan iboratki, ular oddiy va shaxslashtirilgan xususiyatga ega: Yüklə 5,04 Kb. Dostları ilə paylaş:
|