Adabiy tur, termin, tahrir va muharrirlik


kallaxum, mol, latta, so'qim



Yüklə 6,03 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə63/120
tarix28.11.2023
ölçüsü6,03 Mb.
#168240
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   120
Z. Toxirov - Adabiy tur, termin, tahrir va muharrirlik mahorati

kallaxum, mol, latta, so'qim,
shilla, shiqildoq, mechkay, megajin, mishiqi, qashqatayoq, qoq
suyak, latta chaynar
va b. Bular m a’no b o ‘yog‘i dag‘al (salbiy), 
xatto, tahqir, haqorat ifodasili.
v
113


44-§. Oddiy so‘zlashuv nutqida so‘z m a’nosiga qo‘shimcha 
baho bo‘yog‘i beruvchi q o ‘shimchaIar ham xosdir: 
bola-gina;
qiz+a+loq, Hasan+toy, Hamdam+cha
va h.
45-§. Oddiy - so‘zlashuv nutqida frazeologizm (ibora)lar, 
maqolalar keng q o ‘llanadi: 
ammamning buzog ‘idek; kucha/a vegan
itde; oyog ‘i kuygan tovuqdek, bo ‘zchining mokisidek; sahroda
qolgan tuyadek; mosh yegan xo'rozdek; yaratilgancha qolgan;
qo ‘ndoqda tekkan; sut bilan kirgan,jon bilan chiqadi; yaxshi otga
bir qamchi, yomon otga ming qamchi; yomonni o'ldi desa ishon,
yomonligini qo ‘yd i desa ishonma; о ‘rgangan ко ‘ngil о ‘rtansa
qo ‘yrnas; mening nafsim balodir, yonar о ‘tga solodir; har kimning
niyati o ‘ziga yo'ldosh; arpa ekkan arpa oladi, bug'doy ekkan
bug ‘doy oladi; pes - pesni qorong ‘ida topadi
va h.
Muayyan nutqiy vaziyatga mos ravishda o g ‘zaki nutqda 
shunday iboralar, maqollar uchraydiki, ular kitobiy nutq doirasida 
odobdan tashqari hisoblanadi va dcyarli q o ‘llanilmaydi: 
ityeganini
qusadi, itdan it, eshakdan eshak tug ‘Hadi, xaji qiz
va h.
Bunday ibora va maqollar, asosan, badiiy nutqda k o ‘rinib 
qoladi, bunga personajga xos nutq yaratish maqsadi sabab b o ‘ladi. 
U lar m a’no b o ‘y og ‘i haddan ziyod q o ‘pol (salbiy) b o ‘lishiga 
subyekt (so‘zlovchi)ning obyekt - shaxs, hodisa, narsa, voqeaga 
bo‘Igan munosabati sabab b o ‘ladi.
Tabiiyki, bu munosabat salbiy.
46-§. O g‘zaki nutqda so‘zlar ko‘pincha ko‘chma m a’noda 
qoTlanadi va bu hosila m a’no 
bo‘yoqqa ega b o ‘ladi. Masalan: 

Yüklə 6,03 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   120




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin