(направленный)
yoki
yo‘naltirilmagan
(ненаправленный) bo„lishi mumkin. 4.24-rasmda
to„lqinlarni ma‟lum bir yo„nalishda tarqatuvchi va qabul qiluvchi
parabolik antenna keltirilgan.
Antennalarning boshqa bir xili –
izotrop antennalar
bo„lib, bunday
antennalarda to„lqinlar barcha yo„nalishlarda tarqatiladi va qabul
qilinadi, ya‟ni ular yo„naltirilmagan antennalar deb ataladi. Izotrop
antenna - tarqatiladigan to„lqin uzunligining to„rtdan biriga teng
uzunlikdagi vertikal o„tkazgichdan iborat bo„ladi. Bunday antennalar
avtomobillar va portativ qurilmalarda keng qo„llaniladi. To„lqinlarni
barcha yo„nalishlarda tarqatishni bir-nechta yo„naltirilgan antennalar
yordamida ham amalga oshirish mumkin.
Simsiz aloqa chizig„ining:
- uzatuvchi va qabul qiluvchi bog„lamlari (antennalar, kompyuterlar,
…) orasidagi masofalar (shaxsiy tarmoqlarda - 100 metrgacha, lokal
tarmoqlarda - 300 metrdan 8000 metrgacha, global tarmoqlarda - 50
kilometrgacha);
- qamrab olinishi mumkin bo„lgan xududning maydoni;
- axborotni uzatish tezligi (WiFi texnologiyasining 802.11a standartida
- 54 Mbit/sek, 802.11b standartida - 11 Mbit/sek, 802.11g standartida -
54 Mbit/sek) va shularga o„xshash boshqa ko„rsatgichlari, unda
foydalaniladigan
elektromagnitli spektrning chastotasiga
bog„liq ekan.
4.23-rasmda keltirilgan eletromagnitli
spektrning diapazonlari
va
ularga mos keladigan
ma’lumotlarni simsiz uzatish tizimlari
to„rtta
guruhga bo„linadi.
1-guruh.
Radiodiapazoni, ya’ni radio diapazonida ishlovchi simsiz
tizimlar.
Ushbu diapazon 300 GGs-gacha bo„lgan chastotalar
diapazonidir. ITU ittifoqi bu diapazonni, bir nechta
diapazon osti
diapazonlariga
bo„lib chiqqan. Diapazon osti diapazonlari
o‘ta kichik
chastotali
(ELF – Extremely Low Frequency)
to„lqinlardan boshlanib,
o‘ta yuqori chastotali
(ENF – Extra High Frequency)
to„lqinlargacha
bo„lgan oraliqni egallaydilar. Biz eshitishga odatlangan radio stansiyalar
20 KGs-dan 300 MGs-gacha bo„lgan diapazonlarda ishlaydi. Ushbu
oraliqqa bir necha 10 Kbit/sek-dan 100 Kbit/sek-gacha, nisbatan past
tezliklarda ma‟lumotlarni uzatuvchi simsiz tizimlar kiradi (
AM va FM
diapazonlari
). Bunday tizimlarga misol qilib lokal kompyuter
100
tarmog„ining ikkita segmentini birlashtiruvchi 2400, 9600 yoki 19200
Kbit/sek tezliklarga ega bo„lgan radio modemlarni keltirish mumkin.
2-guruh.
Mikroto‘lqinli diapazonlar, ya’ni mikroto‘lqinli tizimlar.
Bu 300 MGs dan 3000 GGs gacha bo„lgan chastotali oraliqlarda
joylashgan mikroto„lqinli diapazonlardir. Mikroto„lqinli tizimlariga
misol qilib quyidagi simsiz aloqa tizimlarni keltirish mumkin:
a) birlamchi telekommunikatsion tarmoqning radioreleyli aloqa
chiziqlari
(4.25-rasm);
4.25-rasm. Radioreleyli aloqa chizig„i.
b) yo„ldosh kanallar (4.26-rasm);
4.3-jadval. Yo„ldosh aloqa uchun qo„llaniladigan chastotalar
diapazonlari.
4.26-rasm. Signalni akslantiruvchi yuldosh.
101
1) Geostatsionar orbita (Geosnationary Orbit, GEO) – 35 863 km
(4.27-rasm).
2) O„rtacha balandlikdagi orbita (Medium Earth Orbit, MEO)- 500-
15 000 km.
3) Kichik balandlikdagi orbita (Low Earth Orbit, LEO) – 100 -1000
km.
4.27-rasm. Yo„ldoshlar orbitalarining xillari.
c) simsiz lokal kompyuter tarmoqlari (4.28 – 4.29 rasmlar);
4.28-rasm.
BSS rejimida ishlovchi simsiz tarmoq.
102
4.29-rasm.
ESS rejimida ishlovchi simsiz tarmoq.
d) qo„zg„almas simsiz aloqa tizimi (4.30-rasm);
4.30-rasm. Qo„zg„almas simsiz aloqa tizimi
(bitta uzatuvchi ko„p sonli qabul qiluvchi).
3-guruh.
Infraqizil to‘lqinli diapazon, ya’ni infraqizil to‘lqinli simsiz
uzatish tizimlari
(4.31-rasm);
4.31-rasm. Ikki kompyuterni simsiz aloqa chizig„i.
103
4-guruh.
Ko‘rinadigan nurlar diapazoni, ya’ni ko‘rinadigan nurli
to‘lqinlar tizimi.
Dostları ilə paylaş: |