1. Bir tekis (to‘g‘ri chiziqli) usul: Dastlabki qiymati - qoldiq qiymati
q
1000000-100000
q 180000 so‘m
Xizmat muddati
5 yil
2. bajarilgan ishlar hajmiga mutanosib ravishda amortizatsiya hisoblash (ishlab chiqarish) usuli. Ushbu usul bo‘yicha amortizatsiya hisoblash faqat asosiy vositadan foydalanish natijasiga
asoslanadi, uni hisoblash jarayonida vaqt oralig‘i rol o‘ynamaydi. Masalan, avtomobilning xizmat
muddati davomida, uning texnik tavsifiga muvofiq bosib o‘tiladigan yo‘li 90000 km ga
mo‘ljallangan. 1 km ga to‘g‘ri keladigan amortizatsiya xarajatlari quyidagicha aniqlanadi:
Dastlabki qiymati - qoldiq qiymati
q
1000000-100000
q 10 so‘m
Taxmin qilinayotgan ish birligi hajmi
90000
Agar avtomobilning birinchi yilda bosib o‘tgan yo‘lini 20000 km; ikkinchi yilda 30000 km;
uchinchi yilda 10000 km; to‘rtinchi yilda 20000 km va beshinchi yilda 10000 km deb faraz qilsak,
amortizatsiya ajratmalarini hisob-kitobi quyidagi jadval ko‘rinishida bo‘ladi:
Dastlabki
qiymati
Yurgan
yo‘li, km
Yillik
amortizatsiya
summasi, so‘m
To‘plangan
amortizatsiya
Balans
qiysmati
Sotib
olingan
sanaga
1000000
-
-
-
1000000
1 yil oxiriga
1000000
20000
200000
200000
800000
2 yil oxiriga
1000000
30000
300000
500000
500000
3 yil oxiriga
1000000
10000
100000
600000
400000
4 yil oxiriga
1000000
20000
200000
800000
200000
5 yil oxiriga
1000000
10000
100000
900000
100000
3. Kamayib boruvchi qoldiq usuli. Bu usul kumulyativ usul printsipiga asoslangan. Ushbu usulda istalgan qathiy stavka (%)
qo‘llanilishi mumkin. Ko‘p hollarda normal bir tekis (to‘g‘ri chiziqli) usulda qo‘llaniladigan
amortizatsiya normasining ikkiga ko‘paytirilgan miqdori olinadi.
Birinchi misolimizdagi yuk avtomashinasining xizmat muddati 5 yil edi. To‘g‘ri chiziqli (bir
tekis0 amortizatsiya hisoblash usuli bo‘yicha amortizatsiya normasi 20%. Demak, kamayib boruvchi
qoldiq usuli bo‘yicha ikkiga ko‘paytirilgan amortizatsiya normasi 40%ga teng bo‘ladi (20%x2).
Ushbu qathiy belgilangan stavka (40%) bo‘yicha har yil oxiradi amortizatsiyalanmay qolgan (qoldiq)
qiymatga nisbatan amortizatsiya hisoblab boriladi. Bunda:
Dastlabki
qiymati
Yillik amortizatsiya summasi
To‘plangan
amortizatsiya
Balans
qiymati
Sotib olingan sana 1000000
-
-
1000000
1 yil
1000000
(1000000x40:100)q400000
400000
600000
2 yil
1000000
(600000x40:100)q240000
640000
360000
3 yil
1000000
(360000x40:100)q144000
784000
216000
4 yil
1000000
(216000x40:100)q86400
870400
129600
5 yil
1000000
29600
900000
100000
