Microsoft Word Economic theory lecture 11

11.4. Korxonalarning bankrot bo‘lishi (sinishi) va sanatsiya qilinishi. 
Xo‘jalik yurituvchi sub’yektlarni bankrot deb e’lon qilinishiga, ya’ni korxonalar 
faoliyatining tugatilishiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillarni shartli ravishda ob’yektiv va sub’yektiv 
omillarga ajratib olish zarur bo‘ladi. Ob’yektiv omillar bu, xo‘jalik yurituvchi sub’yektlarning 
hatti-harakati, faoliyat doirasi va shart-sharoitlaridan qat’iy nazar, mavjud iqtisodiy 
qonunlarning amal qilishi natijasida vujudga keluvchi hamda ta’sir ko‘rsatuvchi omillar kiradi. 
Kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatining iqtisodiy tabiatini belgilab beruvchi o‘ziga xos 
xususiyatlarning aksariyati ushbu soha sub’yektlari faoliyatining tugatilishida ob’yektiv omillar 
sifatida namoyon bo‘ladi.
Mamlakatimizda faoliyat olib borayotgan bankrotlik darajasi yuqori bo‘lgan korxonalar 
O‘zbekiston Respublikasining 1994 yil 5 mayda qabul qilingan «Bankrotlik to‘g‘risida»gi 

---

(2003 yil 23 aprelda o‘zgartirish kiritilgan) Qonuniga muvofiq iqtisodiy nochor deb topiladi va 
tugatiladi. 
Amaldagi 
qonunchilikka 
muvofiq 
hozirda 
yuqoridagi 
qonun 
ijrosini 
«Monopoliyadan chiqarish, raqobat va tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash Davlat qo‘mitasi» va 
uning joylardagi hududiy boshqarmalari amalga oshirmoqda.
Bankrotlik so‘zi italyancha «banco rotto» degan so‘zdan olingan bo‘lib, «o‘rindiqning 
sinishi» deb tarjima qilinsada, aslida qarzdorning nochor ahvolga tushib sinishi, barbod bo‘lishi 
degan ma’noni anglatadi. 
«Bankrot» so‘zi o‘zbekchada «sinish» ma’nosini anglatib, salbiy xususiyatga yaqinroq 
bo‘lsa-da, aslida iqtisodiy nochor, zarar ko‘rib ishlayotgan korxonalarga nisbatan o‘z vaqtida 
qo‘llanganda katta samara berayapti. Xo‘jalik sudlari tomonidan bankrot, deb e’tirof etilgan 
xo‘jalik sub’yektlari tadbirkorlarga sotilmoqda. Shu bilan birga sud sanatsiyasi va tashqi 
boshqaruv atamalari qo‘llanilmoqda. 
Bankrotlik bozor iqtisodiyotida muqarrar bo‘ladigan hodisadir. Bankrotlik