Osiyo taraqqiyot banki
— xalqaro mintaqaviy bank. Bankni tuzish haqidagi
bitim 15 ta davlat hukumatlari tomonidan imzolangan boʻlib
1962-yil 22-
avgustda
kuchga kirgan. OTB tarkibiga aʼzo sifatida BMTning iqti-sodiy va ijtimoiy
masalalar boʻyicha Osiyo—Tinch okean komissiyasiga aʼzo boʻlgan davlatlargina
kiritilishi mumkin. Hozirda bankka 61 mamlakat aʼzo. Bank faoliyatining asosiy
maq-sadi Osiyodagi rivojlanayotgan mamlakatlar iqtisodiy taraqqiyotiga va tashqi
savdosiga koʻmaklashishi, moli-yaviy, texnik va iqtisodiy yordam koʻrsatish. Bank
xususiy sektorni ri-vojlantirishga, mintaqaviy hamkorlik va atrof muhit tozaligini
saqlashga alohida eʼtibor qaratadi. OTB tomonidan 1968—83 yilda 9,2 mlrd. dollar
odatdagi kredit va 4,2 mlrd. dollar maxsus fond krediti berilgan. OTBning nizom
jamgʻarmasi — 43,6 mlrd. AQSH dollariga teng . Bankning har qanday qarorini
hamkorlikda 1/3 ovozga ega boʻlgan AQSH va Yaponiya toʻxtatib qoʻyishi mumkin.
Ularning har biri nizom jamgʻarmasining 15,9% miqdorida ulushga ega.
Shuningdek, bank huzurida 2 maxsus fond faoliyat koʻrsatadi — Osiyo taraqqiyot
fondi va Texnika yordami maxsus fondi. Bankka rivojlangan davlatlarning taʼsiri
katta: mablagʻlarning 50% ularga tegishli. Shtab kvartirasi Manila (Filippin)da. Oliy
organi — Boshqaruvchilar kengashi. Yaponiya vakili hamisha bank prezidenti
boʻladi. Oʻzbekiston Respublikasi 1995 yilda OTBga aʼzo boʻlgan. Respublikaning
ushbu bankdagi kvotasi 310,5 mln. AQSH dollarini tashkil etadi. hozirgi paytda
Oʻzbekistonda OTB ishtirokidagi umumiy miqdori 625,5 mln. AQSH dollariga teng
boʻlgan 13 ta loyixa amalga oshirilgan.
Respublikada bu borada so‘nggi yillarda amalga oshirilayotgan eksportni
rag‘batlantirish, importni optimallashtirish va umuman olganda tashqi savdo
muvozanatini taʼminlash maqsadida amalga oshirilgan choratadbirlar natijasida,
2023- yil yanvar-avgust oylarida respublikaning tashqi savdo aylanmasi (matnda
TSA) 40,0 mlrd. AQSH dollariga yetdi va 2022- yilning yanvar-avgust oylariga
nisbatan
7,5
mlrd.
AQSH
dollariga
yoki
23,2%
ga
ko‘paydi.
Davlat statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko’ra, yanvar-sentabrda asosiy
kapitalga o‘zlashtirilgan investitsiyalar bo‘yicha Toshkent shahri birinchi o‘rinda
turibdi – 97,6 foiz (41,1 trln so‘m).
Undan keyingi o‘rinlardan mos ravishda 102,4 foiz (23 trln so‘m) hamda 98,5 foiz
(15,8 trln so‘m) o‘zlashtirilgan investitsiyalar bilan Toshkent viloyati va Buxoro
viloyati joy oldi.
Ushbu ko‘rsatkich qolgan hududlarda quyidagicha ko‘rinish oldi:
•
Samarqand viloyati – 122,5 foiz (15,6 trln so‘m);
•
Navoiy viloyati – 105,9 foiz (13 trln so‘m);
•
Qashqadaryo viloyati – 96,0 foiz (11,7 trln so‘m);
•
Farg‘ona viloyati – 112,4 foiz (10,7 trln so‘m);
•
Namangan viloyati – 102,0 foiz (10,3 trln so‘m);
•
Andijon viloyati – 114,6 foiz (9,7 trln so‘m);
•
Sirdaryo viloyati – 127,6 foiz (8,5 trln so‘m);
•
Surxondaryo viloyati – 100,6 foiz (8,5 trln so‘m);
•
Jizzax viloyati – 106,9 foiz (7,5 trln so‘m);
•
Qoraqalpog‘iston R. – 118,9 foiz (7,1 trln so‘m);
•
Xorazm viloyati – 108,7 foiz (6,8 trln so‘m).
|