Toshkent 2020 yil

Avtomobildagi 
tutun 
gazlari 
tarkibidagi 
zararli 
moddalar 
konsentratsiyasini kamaytirish bo‗yicha bir necha yo‗nalishlarda izlanishlar olib 
borilmoqda:
- birinchidan, dvigatelning tsilindrlarida yoqilg‘i yonish jarayonini 
takomillashtirish;
- ikkinchidan, qo‗shimcha havo va katalizator ishtirokida tutun gazlarini 
batamom yondirib, yoqilg‘ining yonmay qolgan komponentlari miqdorini 
kamaytirish;
- uchinchidan, yoqilg‘ining ekologik turlarini: spirtlar, o‗simlik yog‘lari va 
boshqalarni ishlatish;

---

Q.X.Muftaydinov, H.M.Qodirov, E.Yu.Yulchiyеv Ekologiya.
122 
- to‗rtinchidan, elektr va boshqa muqobil energiya yordamida harakatlanuvchi 
avtomobillarni (VII.2.2-VII.2.3-rasmlar) ko‗plab avlodlarini ixtiro qilish.

Abtomobilimni ―tokka ulab‖, batareyasini to‗liq quvvat olishini kutsam, 
eh-he, bunga qancha vaqt ketadi? TESLA bosh direktori Ilon Maskning 
aytishicha, ―tez orada TESLA avtomobil batareyalarini sanoqli soniyalarda 
to‗liq quvvatlantirishga qodir ―SUPERCHAGER V3‖ nomli yangi avlod 
quvvatlantirgichlari ommaviy ishlab chiqariladi‖
30
.

Atmosfera havosining sanoat ishlab chiqarish hisobiga ifloslanishi. 
Atmosferani ifloslantiruvchi (Statsionar) manbalar
: 
- 
toshko‗mir yoqish hisobiga, atmosferaga qurum, kul. SO
2
chiqaradigan 
issiqlik elektr stantsiyalari (IES); 
- atmosferaga ajratayotgan gazlar bilan birga qurum, chang, temir oksidi 
va SO
2
, ayrim hollarda ftoridlar chiqaradigan metallurgiya zavodlari; 
- ko‗p miqdorda chang chiqaruvchi manba hisoblanadigan tsement 
zavodlari hisoblanadi.
Anorganik moddalar ishlab chiqaradigan korxonalar atmosferani SO
2
, SiF
4
, 
HF, NO, N0
2
kabi gazlar bilan ifloslaydi. Tsellyuloza ishlab chiqarish, neftni 
qayta ishlash korxonalari atmosferaga yomon hidli gaz holatdagi chiqindilarni 
tashlaydi.

 
30
Texnika mojizalari: Bunaqasini hech kim koʹrmagan! Ekologiya xabarnomasi. № 1/2017 
Yanvar. 

---

Q.X.Muftaydinov, H.M.Qodirov, E.Yu.Yulchiyеv Ekologiya.
123