Sonnur Öztürk ve Deniz Albayrak-Kaymak 1

F
*
 
 
p
*
 
ortalama 
stan.sap. 
ortalama 
stan.sap. 
 
AÇİF 
ön test 
12,50 
3,65 
12,00 
3,87 
61,77 
0,000 
son test 
22,58 
3,16 
13,29 
3,60 
 
CBCL 
İçselleştir
me 
ön test 
57,96 
8,17 
58,00 
10,87 
5,69 
0,022 
son test 
53,96 
11,37 
60,06 
8,98 
 
CBCL 
Toplam 
ön test 
63,17 
7,22 
65,88 
7,66 
4,14 
0,049 
son test 
59,42 
8,91 
66,00 
7,61 
 
SAL 
(DSM-IV) 
ön test 
35,29 
9,44 
36,73 
9,06 
3,32 
0,076 
son test 
30,26 
10,05 
35,99 
9,73 
F
* 
grup x zaman etkileşim değerleri 
Araştırma sonuçları dolaylı kazançlara, yani annelerin kaygı ve depresyonu 
(Soru 2), çocuklarla ilişkileri (Soru 3) ve aile ilişkileri (Soru 4) ölçümlerinde herhangi 
bir değişime işaret etmemiştir.
Annelerle yapılan eğitimin değerlendirilmesiyle ilgili görüşmelerde kullanılan 
ifadeler özetle şunlar olmuştur: “Sosyal destek aldık. Sorunlarımızı paylaştık, yalnız 

---

Sonnur Öztürk ve Deniz Albayrak-Kaymak 
 
Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi Cilt 21 (2) 
10 
değilim duygusunu yaşadık. Çocuklarımızla konuşmaya ve onları dinlemeye başladık. 
Ailemizden ve çevremizden destek almayı öğrendik. Aslında gerçekler değişmedi ama 
biz çocuklarımızı oldukları gibi kabul etmeyi, onları anlamayı ve onlarla başetmeyi 
öğrendik. Çocuklarımız daha çok kitap okuyorlar, okulda başarılılar. Babalar ve 
öğretmenlere de yönelik programlar olmalı.”
Eğitimi yürüten araştırmacının gözlemlerine göre ise, “çalışmayı yürütmede 
yaşanılan en büyük güçlük, gruba katılacak yeterince sayıda anne toparlamak oldu. 
Ancak katılan anneler birbirlerinden öğrendiler. Kendi çözümlerini diğer grup üyeleri 
ile paylaştılar. Grup üyeleri arasında bağlılık oluştu ve bazı üyeler program bittikten 
sonra da görüşmeye devam ettiler. Anneler daha çok zamana ve paylaşıma gereksinim 
duyuyorlardı. Örneğin, çocuklarıyla ilgili olmayan diğer sorunlarını da gruba getirmeye 
çalıştılar, ancak eğitim yapılanmıştı ve zaman kısıtlaması vardı ve bu tür konulara 
yeterince eğilmeye fırsat olmadı.“