2. Axborot jarayonlarining apparat va dasturiy ta’minotlari

 
Ona plata
- asosiy elektron sxema bo`lib, unga tashqi qurilmalar 
kontrollerlari shina orqali ulanadi, unga mikroprosessor, BIOS, operativ xotira, 
sistemali plataning mikrosxemalar to`plami, ikkinchi pog`ona kesh-hotira (kesh 
L2), shina raz`yomlari, sistemali soat hamda CMOS uchun lektr manbai (batareya), 
kiritish-chiqarish mikrosxemasi kabi elementlar tikiladi va tashqi qurilmalar 
kontrollerlari o`rnatiladi (2.3-rasm).

---

2.3-rasm. Ona plata.
Mikroprosessor 
(CPU) 
arifmetik-mantiqiy 
qurilma 
bo`lib, 
komp`yuterning «yuragi» hisoblanadi (2.4-rasm).
Dаstur yordаmidа bеrilgаn mа`lumоtlаrni o`zgаrtirаdigаn, hаmmа 
xisоblаsh jаrаyonlаrini bоshqаrаdigаn hаmdа hisоblаsh ishlаrigа tеgishli 
mоslаmаlаrning o`zаrо аlоqаsini o`rnаtаdigаn qurilmа — mikroprоsеssоr dеb 
аtаlаdi. Аrifmеtik vа mаntiqiy аmаllаrni bаjаrish, hоtirаgа murоjааt qilish, 
dаsturdаgi ko`rsаtmаlаrning bеrilgаn kеtmа-kеtlikdа bаjаrilishini bоshqаrish vа 
bоshqа аmаllаr mikroprоsеssоr zimmаsidаdir.
2.4-rasm. Mikroprotsessor.
Mikroprosessor sekundiga millionlab har xil amallarni bajaradi. 
Komp`yuterlarda INTEL, AMD, IBM va boshqa firmalarning mikroprosessorlari 
ishlatilmoqda.
Qattiq disk (Vinchester. HDD)
tashqi xotira hisoblanib, komp`yuterda 
asosiy axborot saqlovchi qurilmadir (2.5-rasm). Unda barcha programma va 
ma`lumotlar saqlanadi. Qattiq disklarda tashuvchilar aylanadigan ferromagnetik 

---

qatlam bilan qoplangan alyuminiyli va karamikali disklardan iborat bo`lgani uchun 
ko`pincha qattik disk deb ataladi. Qattiq disk o`lchamlari turlicha bo`lishi mumkin. 
Hozirgi kunda vinchesterlarning 80-1000 Gb dan 1 Tb gacha bo`lgan o`lchamdagi 
turlari mavjud.
2.5-rasm. Vinchester.