Mashg‘ulot - maktab-
M ashg‘ulot - maktabgacha ta’limda o ‘qi-
gacha ta’limda o‘qitish-
tishning asosiy shakli sanalib, u hamma bola
ning asosiy shakli
lar uchun majburiydir: unda dastur mazmuni
belgilab berilgan, kun tartibida unga m a’lum o'rin va vaqt ajratilgan.
M ashg‘ulot tarbiyachi rahbarligida o'tkaziladi, tarbiyachi mashg'ulotda
bolalami yangi bilimlardan xabardor qiladi, bolalar egallab olgan
bilimlami esa aniqlab, mustahkamlaydi, bolalarning amaliy m ashg‘ulotini
fashkil etadi.
202
Maktabgacha ta ’ lim yoshi guruhlari bilan bog‘liqlikdam ashg‘ulotlarni
amalga oshirish maqsadga muvofiq. Kichik yoshdagi bolalar bilan olib
boriiadigan mashg‘ulotlaming maqsadi bolalarning nutqi va harakatini
rivojlantirib borishdir. Katta va tayyorlov guruhlaridagi mashg'ulotlar
orqali bolalarda tashabbuskorlik va mustaqillik, bilimga qiziquvchanlik,
taqqoslash, umumlashtirish, xulosalar chiqarish kabi malakalar tarkib
toptirib boriladi. Bolalarda kuzatuvchanlik, m as’ uliyat hissi takomillashib
boradi, ularda aqliy mehnat qilish malakasi va xohish-istagi tarbiyalanadi.
Maktabgacha ta’lim muassasada mashg'ulotlar bolalarni maktabga
tayyorlashda katta ahamiyatga ega. Bu mashg‘ulotlarda bolalar o‘quv
faoliyati ko'nikmalari hosil qiladilar, ancha intizomli, uyushgan bo‘lib
boradilar. Ularda barqaror diqqat, diqqatni bir narsaga qarata olish,
irodaviy zo‘r berilish qobiliyati rivojlanadi. Sistemali o‘qish natijasida
bilishga qiziqish paydo bo‘ladi.
Bolalarni jamoada о ‘qitish muayyan afzalliklarga ega: birgalikda ishda
ular bir-birlariga aktiv ta’sir etadilar, tashabbus, fahm-farosat ko‘rsatish
imkoniga ega bo'ladilar.
Bolalar oldilariga ko‘pchilikdan kuch-g‘ayrat talab qiladigan
vazifalar qo‘yilganda birgalikdagi kechinmalar paydo bo‘ladi, jamoa
tuyg'usi vujudga keladi. Ekskursiyalar, rasm chizish, loy va plastilindan
buvumlar vasash, qurish-yasashga oid ishlami birgalikda bajarish, umu
miy o ‘yinlarda va musiqa m ashg‘ulotlardagi raqslarda, harakatlarni rivoj-
lantirish m ashg‘ulotlarida birlashish, badiiy adabiyotni o‘qish tufayli
yuzaga kelgan birgalikdagi kechinmalar - bularning hammasi inoq
bolalar kollektivini vujudga keltirishda yordam beradi hamda jamoada
yashash va ishlash ko'nikmasi hosil qiladi.
M ashg‘ulotlarda ta’lim berish bolalardan aqliy va jismoniy zo'r be-
rishni talab etadi, ya’ni u bolaning faol harakatlanishi bilan bog‘liq bo‘-
lib, bola m a’lum natijaga erishish uchun intiladi, bu esa boladan uzoq
davomli ixtiyoriy diqqatni talab etadi. Shuning uchun m ashg‘ulotga
tayyorlanishda bolaning yoshi, imkoniyatini e ’tiborga olish zarur.
Shuningdek, m ashg‘ulotning vaqti, kun tartibidagi o‘rni, dastuming har
bir boiim larm i to’g'ci almashtirib turishni oldindan o‘ylab, aniq belgilab
olish zarur. Har bir yosh guruhida necha marta m ashg‘ulot o‘tkazilishi,
uning mazmuni va har bir m ashg‘ulot yosh guruhlari bo‘yicha necha daqi-
qa davom etishi “Bolajon” tayach dasturida ularning yosh xususiyatlarini
hisobga olgan holda belgilab berilgan.
203
M ashg‘ulotlardagi о ‘qitish jarayonida bolalarda maktabga va o ‘qishga
qiziqish tarbiyalanadi, to ‘g‘ri xulq-atvor ko'nikmalari, ma'suliyat hissi,
ishchanlik, o‘zini tuta bilish, ishda zo‘r berish odati hosil qilinadi.
Bolalarga kerakli bilim va malakalarni mashg‘ulot jarayonida, yangi
pedagogik texnologiya materiallaridan va tarbiyaning samarali usullari-
dan foydalanib berilsa, bolaning yosh, ruhiy fiziologik xususiyatlari ino
batga olinsa, tarbiya berishning samaradorligi oshadi.
Bolalar mashg‘ulotlaming turli xil ko‘rinishlarini egallashlari orqali.
yoshlari o‘sib borish davomida, maktabga bo‘lgan qiziqishlari ham o‘sib
rivojlanib boradi va ular maktabni ham hech qiynalmay o ‘qib, davom et-
tirib boradilar.
, , ,
.
, .
Didaktik-maqsadiga ko‘ra mashg‘ulotlar
Dostları ilə paylaş: |