Reje: dnk nın` du`zilisi Ribonuklein kislotalar

 

---

Tema.DNK –replikatsiyası. 
DNK molekulasına tiyisli bolǵan tiykarǵı qásiyetleriniń biri genetikalıq 
informatsiyaning (násillik belgileriniń) násilden-náslige ótiwin támiynleydi, 
ekinshisi olardıń óz-ózinen kóbeyiwi. 
DNK molekulasi tiykarınan kletkanıń yadrosında toplanǵan bolıp, kletka 
bóliniw dáwirinde onıń muǵdarı óz-ózinen eki esege kóbeyedi. Bul portsess
replikatsiya
dep ataladı. Bul protsess júdá quramalı bolıp, bunda DNK -polimeraza 
fermenti qatnasadı. DNK -polimeraza qatnasında katalizlenetuǵın reaktsiya bir 
qansha ózine tán qásiyetlerge iye. 1) Reaktsiya 4 túr nukleozidtrifosfatlar (ATF d, 
GTF d, TDF d, TTF d) qatnasında alıp barıladı. Bulardan qaysı biri jetispese 
reaktsiya ámelge aspaydı. Difosfatlar yamasa monofosfatlar qatnasında DNK 
sintezi reaktsiyasi bolmaydı. 
Reaktsiyaga tiyisli bolǵan bolgan ekinshi qásiyet sonnan ibarat, az muǵdarda 
tayyar túrindegi DNK qatnasıwı talap etiledi. 
DNK replikatsiya protsessi yarım konservativ xarakterge iye, yaǵni jańadan 
payda bolǵan DNK molekulasidaǵı polipeptid dizbektiń tek birewi sintezlenedi, 
ekinshisi bolsa tayar túrindegi DNKden ótedi. Yaǵni sintezlenip atırǵan DNK 
quramındaǵı nukleotidlerdiń izbe-iz jaylasıwı – daslepki (matritsa) DNK tárepinen 
belgilenedi. 
DNK nıń matritsalı sintezinde náwbettegi, nukleotid DNK -polimeraza ushın 
substrat esaplanadı, reaktsiyaga joqarı energetik aktivlengen formada kirisedi. 
Polimerazatsiya úlgi dizbektiń 3
1
- tárepinen ósip baradı, yaǵni sintez 5
1
- 3
1
baǵdarı boyınsha alıp barıladı. 
Dezoksitrifosfatlarning 
quramındaǵı 
makroergik 
baylanıslar 
dizbektegi 
nukleotidler arsında baylanıslardı payda etiw ushın sarplanadı. 
DNK replikatsiyası ushın tek DNK – polimeraza fermentiniń ózi jetkilikli 
bolmaydı, bul protsesste belgili funktsiyalardı atqaratuǵın jigirmadan artıq ferment 
hám beloklar qatnasadı. Replikatsiya protsessi bir neshe basqıshlardan ibarat. Bul
basqıshlardıń barlıǵı júdá úlken tezlikte, joqarı dárejedegi anıqlıqta ótedi. 

---

---

Tabiуiy DNK nıń qos spiralı (replikatsiyalanıwdan aldın ) kelte bólimlerde
jazdırılǵan bolıwı kerek. Qos dizbek jazdırılıp atırǵanda latınsha Y háripine 
uqsaǵan ayrı tárizli strukturanı payda etedi. Bul strukturanı