Urganch davlat universiteti «yengil sanoat texnologiyalari va jihozlari»

Ip yigirish korxonalari chiqindilari. 
Ip yigirish korxonasida paxta tolasini qayta 
ishlash jarayonida chiqindilar hosil bo‘ladi. Ipli chiqindilardan olingan namunaning tashqi 
ko‘rinishi fizik-mexanik xossalari va tarkibidagi iflos qo‘shimchalar (rangi, tarkibidagi 
nuqsonlar va qo‘shimcha iflosliklar) o‘rnatilgan tartibda tasdiqlangan me’yoriy xujjatlarga 
muvofiq ravishda bo‘lishi kerak. Chiqindilar turi, fizik-mexanik xususiyati va hosil bo‘lgan 
joyiga qarab nomerlarga ajratiladi, fizik-mexanik xossalari va foydalanish sohasiga qarab esa 
– guruhlarga ajratiladi. Ip-gazlama sanoati chiqindilari tasnifi 7-jadvalda ko‘rsatilgan. 
To‘qimachilik korxonalarida 7% dan 30% gacha paxta tolali chiqindilar yuzaga keladi. 
Past chiziqiy zichlikka ega bo‘lgan qayta taralgan ip yigiradigan korxonalarda eng ko‘p 
miqdordagi chiqindilar paydo bo‘lib, umumiy hajmdagi yigiruvbop chiqindilarning 80-90 
foizini tashkil etadi. 
Past navli paxta tolasini qayta ishlovchi korxonalarda ko‘pincha yigirishga yaroqsiz va 
qaytmaydigan chiqindilar paydo bo‘lib, ularning hajmi umumiy hajmning 35-55% ni tashkil 
etadi. Ixtisoslashgan paxta yigirish chiqindilarini qayta ishlovchi korxonalarda esa – past 
navli qaytmaydigan chiqindilar ajraladi. 
CHiqindilar tasnifida barcha ip-gazlama sanoati tolali chiqindilari oltita guruhga 

---

Mavzu: Changli havoni xosil bo‘lish sabablari va ularni 
tozalashga qo‘yilgan talablar 
4 - soat 
13- LABORATORIYA 
bo‘linganligi ta’kidlangan. 
I yigiruvbop guruh 35 foizini 22—32 nomerli (michka, halqachalar), 30 foizini 14— 
16 nomerli (qayta tarash tarandisi) chiqindilar tashkil qiladi. 
II yigiruvbop guruh. 60 foizini 2 va 3 nomerli (tozalashdagi tugunaklar va momiq) va 
30 foizini 10-12 nomerli ( shlyapka tarandisi) chiqindilar tashkil qiladi. Guruhning 30 foizini 
4 nomerli (tozalashdagi tugunaklar va momiq) chiqindilar va 25 foizini 7 va 8 nomerli ( 
tarashdagi tugunaklar va momiq) chiqindilar tashkil qiladi. 
Turli chiqindilardagi tolaning fizik-mexanik xossalarini o‘rganish natijalari 
quyidagicha: 
1.
№ 14—16 chiqindilar (uzun va o‘rta tolali paxtani qayta ishlashda kayta tarash 
tarandisi) organik aralashmalar va nuqsonlar miqdori (0,5-2,5%) uncha ko‘p bo‘lmagan, har 
xil uzunlikdagi tola massasidan tashkil topgan. Tolaning fizik-mexanik xossalari bo‘yicha 
15- va 16- nomerli chiqindilar to‘liq yigiruvbop xom ashyo turiga kiradi. 
Ishning maqsadi
: 
Changli havoni xosil bo‘lish sabablari va ularni tozalashga 
qo‘yilgan talablarni o’rganish.