N. B. Adizova, R. X. Jumayev, R. A. Qo‘ldoshev, S. R. Ismatov ona tili o‘qitish metodikasi

Savod o‘rgatish metodlarining qiyosiy-tanqidiy tahlili. 
Eski maktabda 
o‘qish bilan yozish bir vaqtda o‘rgatilmagan, avval faqat o‘qish o‘rgatilgan. 
O‘qish hijo (bo‘g‘in) usuli bilan o‘rgatilgan. O‘qishga o‘rgatishning “hijjai 
qadimiy” deb atalgan usuli uzoq vaqtlar davomida hech qanday o‘zgarishsiz 
davom etib kelgan. 

---

25 
Hijo usulida o‘qishga o‘rgatishni 3 bosqichga bo‘lish mumkin: 
1-bosqich. Harflarning nomini yodlatish (“harfiy metod”).
Bu 
metodning mohiyati quyidagilardan iborat bo‘lgan: bir necha yildan beri 
o‘qiyotgan bolalar maktabxonaga yangi kelgan bolaga bir necha kichik-kichik 
surani og‘zaki yodlatgan. Bola aytayotgan suradagi so‘zlarining ma’nosini 
tushunmay, suralarni birin-ketin yodlab olgan, bu orada taxminan bir yilga yaqin 
vaqt o‘tgan. Shundan keyin arab alifbosi yodlatila boshlangan; bola uyidan har 
ikki tomoni randalanib silliqlangan maxsus taxta olib kelgan. Maktabdor 
taxtaning bir tomoniga qora siyoh bilan 28 ta arabcha harfning yolg‘iz shaklini 
alifbo tartibida bandlarga bo‘lib yozib bergan. 
Maktabdor birinchi banddagi harflarning nomini 
alif, be, te, se
deb aytgan. 
Bola domlaga ergashib takrorlagan, ayta olmasa, domla yana aytgan va shuni 
yaxshilab o‘rganishni vazifa qilib topshirgan. Bola birinchi bandni yodlab 
olgach, ikkinchi bandni shu tariqa yodlagan va hok. Bolalar 28 harf nomini 5-6 
oyda zo‘rg‘a bilib olganlar, ularning ko‘pchiligi harflarning nomini yodlab 
olsalar ham, qaysisi 
be 
(ﺏ), qaysisi s
e
(ﺙ) ekanini ko‘rsatib bera olmaganlar. 
Ayrim domlalar, otinoyilar yosh bolalarning eslab qolishiga yordam berish 
maqsadida har bir harf uchun shartli iboralar o‘ylab topganlar (ﺍ-uzunchoqqina 
alif, ﺏ - bittagina