Registration of initial activities of civil the place of hydrographic and hydrogeological objects in the location of the population of bakhmal district

Oriental Journal of Geography 
 
ISSN: 2181-2772 
https://www.supportscience.uz/index.php/ojg 
 
49
Suvi chuchuk 0.5 g/l gacha zich qoldiq kattalikda bo`ladi. Suv tipi bo`yicha gidrokorbonat-
sulfat, kalsiyli-magniyli. Daryo vodiylari grunt suvlarining to`yinishi yuqori va qisman o`rta 
qismidatog`lardan yer osti suvlari hisobiga, shuningdek daryo oqimi infiltratsiyasi hisobiga hosil 
bo`ladi.[4. 49-b.] 
To`rtlamchi davr prolyuvial qatlamlarining nam saqlaydigan kompleksi ichki tog` 
botiqlarida keng tarqalgan. Sangzor daryosi vodiysining daryoning shimolga keskin burilishidan 
janubi-sharqda joylashgan qismida yer osti suvlari o`rta to`rtlamchi davr shag`allari va 
qumoqlariga to`g`ri keladi. [1, 226-b.] 
Sangzor daryosi yuqori qismlarida buloqlar sarfi 30-50 l/sek ga yetadi. Ularning suvi 
chuchuk 0.5 g/l gacha gidrokorbanatli-sulfat kalsiyli-magniyli. Karbonat qatlam yer osti suvlari
Turkiston tizmasi va Morguzar tog`larining unchalik katta bo`lmagan hududlarida tarqalgan. 
Suv saqlaydigan jinslar chuqur yoriqlar oltingugurtli tarqalgan ohaktosh va marmarlar 
hisoblanadi. Ular devorlarining ishqorda yuvilishi hisobiga kengaymoqda, bu suvning katta 
chuqurlikka yetib borishiga imkon beradi. Qumli slanetsli qatlamlarning yer osti suvlari 
rayonning tog` tizmalari doirasida deyarli barcha hududlarda tarqalgan. Suv saqlaydigan jinslar – 
slanetslar, alohida vaziyatda qumoqlar hisoblanadi. Yoriqli zona odatda 40-60 m dan oshmaydi. 
Yer osti suvlarining yotish chuqurligi relyefning parchalanganlik holatiga bog`liq. Yer osti 
suvlarining minerallashuvi 0.5 g/l gacha. Ularning tipi gidrokorbanatli-sulfat, kalsiyli-
magniyli.[4, 42-b.] 
Demak Baxmal tumani aholisinining suvga boʻlgan ehtiyojini qondiradigan asosiy manbaa 
buloqlardir. Bundan tashqari tumanda Sangzor daryosining bir qancha irmoqlari (Koʻkjar, 
Boyqoʻngʻirsoy, Joʻm-joʻm, Vadigan, Bogʻmazor) mavjud. Ushbu daryo irmoqlari va Sangzor 
daryosi ham oʻsha hudud atrofidagi aholining suvga boʻlgan ehtiyojini qondiradi. Lekin daryo 
suvining asosiy qismi tekisliklardagi tumanlarga oqib borib, oʻsha hududlarda sarf boʻladi. 
Baxmal buloqlarga boy tuman hisoblanadi. Ular Turkiston togʻ tizmasining etaklarida 
joylashgan. Tumanning sharqiy qismida Raybuloq, Mullabuloq, Mingbuloq (buloq nomi hozirgi 
Oqqo’rg’on qishlog’ining eski nomidan olingan. Bu qishloqda buloqlar juda ko’p, deyarli har bir 
xonadon hovlisida bo’lgan, shuning uchun, Mingbuloq deb nomlangan), kabi buloqlar bor. [2, 12-
b.]Ushbu buloqlar Dangʻara va Oqqoʻrgʻon qishloqlarida joylashgan bo’lib, suvi asosan aholi 
iste’moli uchun sarf bo’ladi va buloqdan oqib tushayotgan jilgʻalar Sangzor daryosiga borib 
quyiladi. Yuqoridagilardan tashqari tuman hududida Jarbuloq, Koʻrbuloq (buloq tik jarlikning 
tubida joylashgani uchun buloq ko’zi ko’rinmaydi), Qorabuloq, Qizilsuv, Novqa ota, Oʻsmat ota, 
Muzbuloq, Sutlibuloq (buloq suvi koʻpirib oq rang hosil qilgani uchun shunday nomlanadi), 
Sovuqbuloq, Buqa buloq, Shoʻrbuloq, Navroʻz buloq (eski nomi Qoʻtir buloq), Sarpichoq, Mayda 
buloq, Jilli buloq kabi buloqlar mavjud. Tumanning Turkiston togʻ tizmasining etaklarida 

---