Elektrotehnika va elektronika

3.4.
 
Uch fazali simmetrik iste’molchilarning uchburchak sxemasidan yulduz sxemasiga o‘tishda
tok va quvvatlarning o‘zaro nisbati. Uch fazali zanjirlarda aktiv, reaktiv va to‘la quvvatlar. 
Bir fazali tok zanjirida ko‘rilgan aktiv, reaktiv va to‘la quvvat tushunchalari uch fazali tok zanjirida 
ham o‘z ma’nosini to‘la saqlaydi. Yuklama simmetrik va nosimmetrik bo‘lganda yulduz va uchburchak 
usulida ulangan iste’molchilarning aktiv, reaktiv va to‘la quvvatlarini hisoblash(aniqlash) formulalari bilan 
tanishib chiqamiz. V1 yuklama nosimmetrik bo‘lganda har bir fazaning quvvati alohida hisoblab topiladi[1,2]. 
“Yulduz” – usulida ulanganda 
“Uchburchak” – usulida 
ulanganda
(3.23) 
(3.24) 
Aktiv quvvat 
(3.25)
(3.26)
(3.27)
(3.28)
(3.29)
(3.30)
Uch fazali zanjirning aktiv quvvati alohida fazalar aktiv quvvatlarining yig‘indisiga teng, ya’ni: 
(3.31) 
(3.32) 
Reaktiv quvvat 
(3.33)
(3.34)
(3.35)
(3.36)
(3.37)
(3.38)
Uch fazali zanjirning reaktiv quvvati alohida fazalar reaktiv quvvatlarining yig‘indisiga teng, ya’ni: 
(3.39) 
(3.40) 
To‘la quvvat 
(3.41)
(3.42)
(3.43)

---

61 
(3.44)
(3.45)
(3.46)
Uch fazali zanjirning to‘la quvvati 
(3.47)
(3.48)
Iste’molchi yulduz usulida ulanganda 
;
3
;
F
L
F
L
U
U
I
I
va uchburchak usulida ulanganda 
esa 
;
3
;
F
L
F
L
I
I
U
U
ekanligi hisobga olib, aktiv, induktiv va to‘la quvvatlarni aniqlashning quyidagi 
umumlashgan formulalarini yozish mumkin:
(3.44)
(3.45)
(3.46)
Yuklama qarshiliklarini yulduz usulidan uchburchak usuliga va aksincha, o‘tkazib ulash amalda 
uchrab turadi. Masalan, uch fazali elektr pechining haroratini rostlash maqsadida Δ dan Y ga o ‘tkazib 
ulansa, pechning quvvati 3 marta ortadi. Haqiqatan ham, yulduz usulida ulanganda: 
;
F
FY
FY
R
U
I
F
FY
FY
FY
Y
R
U
I
U
P
2
3
3
(3.52) 
Uchburchak usulida ulanganda esa: 
;
3
FY
F
U
U
;
3
F
FY
F
R
U
I
F
F
F
F
R
U
I
U
P
2
9
3
(3.53) 
3
Y
P
P
(3.54) 

---

62