Forobiv foz1l odamlar t o s h k e n t «o z b e k I s t o n m I l L i y e n s I k L o p e d I y a s i» d a V l a t L m I y n a s h r I y o t I 84(5U)1 a b u n a s r f o r o b I y. F 4 Fozil odam lar shahri

A F L O T U N Q O N U N L A R I M O H I Y A T I
A f l o t u n , x u r s a n d c h i l i k n i x o t i r j a m v a s o v u q q o n q a b u l
q ilu v c h i k a tta o d a m l a r g a n is b a ta n o ls m i r l a r r o h a t l a n i s h d a n
o l g a n q u v o n c h n i a n c h a g i n a k u c h l i r o q h i s e t i s h l a r i n i
t a ’k id la y d i.
C h i n a k a m q o n u n o ‘ r n a t u v c h i y a n g i q o n u n q a b u l
q i l a y o t g a n i d a u n i n g m a m l a k a t d a g i b a r c h a t a b a q a l a r va 
a v lo d la rg a , b a r c h a v il o y a t l a m i n g a h o lisig a b a x t - s a o d a t , s h o d -
x u r r a m l i k k e ltirish in i h is o b g a o la d i. Q o n u n d a o d a m l a r n i n g
b a r c h a xislatlaridan farq q iluvchi xislatlarini h a m h isobga oladi 
v a u c h i q a r g a n q o n u n d a s o z a n d a n i n g t u g ' m a xislatlari h a m
h is o a b g a o lin ish i kerak. X a lq la r n i b i r m a - b i r m a g 'l u b e tish g a
q a r a tilg a n q o n u n q a b u l q ilu v c h i r a h b a r l a r m a ’rifatli sohibi 
q o n u n l a r q a to r ig a k irm a y d ila r. B ilim d o n q o n u n o 'r n a t u v c h i ,
m a s a l a n , s o z a n d a n i n g t u g ' m a f a z i l a t l a r i n i h a m y u z a g a
c h i q a r t i r a d i . D e m a k , q o n u n t u r l i - t u m a n f e 'l- a tv o r d a g i, tu rli- 
t u m a n x is la tli o d a m l a r x a y r i x o h l i k b i l a n k u t i b o l i s h i g a
a r z i y d i g a n b o ' l i s h i z a r u r . I d r o k l i v a t a j r i b a l i o d a m n i
b o ' y s u n d i r u v c h i q o n u n n i jo r iy e tis h , o l o m o n va ta jrib a siz
o d a m l a r n i o lim la r g a t e n g la s h tir ib b o ‘y s u n d i r u v c h i q o n u n n i
j o r i y e t i s h d a n k o ' r a m a ’q u l r o q va a f z a lr o q d ir . B u n i k a tta
y o s h d a g i, tajribali va m a t o n a t l i o d a m l a r d a v ra s id a q o 's h i q
a y t u v c h i x o n a n d a g a o 'x s h a t s a b o 'l a d i . ( B u o d a m l a r q o n u n n i
t o ' g ' r i t u s h u n u v c h i l a r b ila n q iy o s l a n a y o t g a n g a o 'x s h a y d i) .
S o h ib i q o n u n h a m , u n i n g k o 'r s a t m a l a r i n i b a ja r u v c h ila r
h a m x a lq n in g j u d a k o ' p , t u r l i - t u m a n ishlarini n a z o r a t qilib 
tu r is h la r i z a r u r , to k i h e c h b i r ish u l a r n i n g n a z a r i d a n c h e t d a
q o l m a s i n . A g a r u la r b u n g a b e f a r q q a r a s a la r , u h o ld a t a ’sirlari 
b o 'l g a n b a r c h a s o h a l a r d a n u l a r n i c h e t l a t i s h k e ra k , a g a r u la r
b i r o r n a rs a g a u z o q v aq t e ’t i b o r b e r m a g a n b o 'l s a l a r , u n d a
u l a r n i n g s in c h k o v lig i n o m - n i s h o n s i z y o 'q b o 'l i b k e ta d i, b u
u la rg a o d a t b o 'l i b q o la d i va o ' z e ’tib o rs iz lik la ri n a tija s id a
m e ’y o r b i l m a y q o l a d i l a r , u l a r o ' z l a r i g a e r g a s h i b , t a ' l i m
o la d ig a n b o l a l a r va o 's m i r l a r n i n g ish la rid a n b e x a b a r q o la d ila r. 
A g a r y o s h l a r m a i s h a t g a o ' r g a n i b , q o n u n g a z i d r a v i s h d a
d ilx u s h lik qilib va r o h a t l a n i b y u rs a la r, so h ib i q o n u n l a r u la rn i 
t u z a t i s h l a r i q i y i n , a m m o r o h a t l a n i s h l a r i n i q o n u n g a
67

---

A B U N A S R F O R O B I Y
b o ‘y s u n d iris h la ri z a r u r , b a l o g 'a t g a y e tg a n y o sh y ig itlar esa 
b u s h a r t - s h a r o i t l a r g a k o 'n ik is h la r i va u n d a n f o y d a la n is h la ri 
kerak.
S o h i b i q o n u n n i n g h a r b i r g u r u h o d a m l a r g a m u r o j a a t i
tu s h u n a r l i b o ‘lishi z a ru r. B u n i n g u c h u n q o n u n c h i q a r u v c h i
o d a m l a r n i n g id r o k e tish im k o n i y a t l a r i n i h iso b g a o lish i kerak, 
toki o d a m l a r uni tush u n sin lar. C h u n k i , o d a m la r g a b iro r n arsani 
t u s h u n i s h v a a m a l d a q o ‘l l a s h q i y i n b o ‘l i s h i m u m k i n .
T u s h u n m o v c h ilik b u n d a y sohibi q o n u n d a n voz kechishga turtki 
va a g 'd a r i b ta s h l a s h g a s a b a b b o ‘lib q o lis h i m u m k i n . S h u
m u n o s a b a t b i l a n A f l o t u n , b i r b i l i m d o n va m e h r l i t a b i b
s h if o b a x s h d o r i ta y y o rla b , b e m o r yaxshi k o 'r a d i g a n o v q a tg a
q o ‘s h ib b e r g a n in i m isol qilib k o ‘rsatadi.
A f l o t u n , m u t l a q e z g u l i k b o ' l m a g a n n i s b i y e z g u l i k n i
t u s h u n t i r a d i . O ' z s o 'z l a r i n i n g to 'g 'r i l i g i n i is b o tla s h u c h u n
s o g ‘liq, c h i r o y l i l i k , b o y lik k ab i k o ' p a v l o d l a r t o m o n i d a n
xayrli d e b h is o b l a n g a n e z g u lik la r esla tilg a n q a d i m i y s h e ’rn i 
k e ltira d i. U . b u l a r n i n g h a m m a s i e ’tib o r li i n s o n l a r u c h u n
ezgulik ekanligini tu sh u n tira d i. Jo h il va a dolatsiz kishilar u c h u n
esa ezg u lik y o ' q va u la r b a x tg a e ris h a o lm a y d ila r . U l a r u c h u n
h a t t o h a y o t h a m b i r kulfatdir.
A g a r d a y axshilik, e z g u lik k a o id q o n u n m a v h u m b o 'ls a , 
so h ib i q o n u n l a r va u la r n in g p a n d l a r i n i y o z ib b o r u v c h i l a r va 
s h o i r l a r u l a r n i n g s o ‘z larid ag i x a t o l a r n i t u s h u n t i r i s h u c h u n
b u n g a jid d iy e ’tib o r berishlari kerak b o 'la d i. A llo tu n , “ h a m m a
e z g u lik la r a y n i p a y t d a y o q i m l i ” , “ n im a ik i ch iro y li va ezgu 
b o 'l s a , xayrli va y o q i m l i ” , a m m o “ k o ' p y o q im li n a r s a l a r
xayrli e m a s ” d e g a n ib o ra la rin i t u s h u n t i r a d i . E zguligi y o 'q ,
f a q a t y o q i m l i n a r s a l a r b i l a n e s a a q l i k a i t a o d a m l a r
r o h a t l a n a d i l a r . E z g u lik , y axshilik, u l a r d a n hosil b o 'l a d i g a n
n a tija n i b ilu v c h i o d a m l a r u c h u n y o q im lid ir , b i l m a y d i g a n l a r
u c h u n esa yoqim sizdir. A y rim b ir o ila n in g t u r m u s h tarzi h a q id a
h a m s h u n d a y d e y is h m u m k i n .
A f l o t u n a y t a d i k i , b i r o d a m g a t a a llu q li q o i d a , h a m m a
o d a m l a r u c h u n s h a r t e m a s , b i r g u r u h u c h u n y a r a t i l g a n
q o n u n l a r g a , b o s h q a g u r u h d a g i o d a m l a r n i n g rioya qilishlari 
h a m s h a r t e m a s . U q u y id a g i m is o ln i k eltiradi: q a r i lik n in g
68

---