Namangan davlat universiteti arxivshunoslik kafedrasi
Epigrafikaning fan sifatida vujudga kelishi. Epigrafika Yunoncha
epi va
grafika so‘zlaridan olingan bo‘lib,
“buyumga yozilgan” degan ma`noni bildiradi.
Epigrafika fani asosan tosh, sopol, metall, va boshqa qattiq buyumlarga biilgan
qadimgi va o‘rta asr Yozuvlarini urganuvchi fandir. Uyg‘onish davrida
Qadimiylikka, chunonchi Qadimgi sharq va qisman qadimgi ―Bibliya‖ ga qiziqish
kuchaygan paytda paydo bo‘lgan. Epigrafika fani dastlab Italiya, Yunoniston,
SHimoliy Afrika va Falastindan topilgan oltin, Yunon, etrusk, qadimgi yaxudiy,
finikiya puni yodgorliklarigagina ega edi. XIX asrning o‘rtalaridan epigrafika
ayniqsa tez rivojlana boshladi. Epigrafika fani yordami bilan Kipr orolidan
topilgan miloddan avvalgi XI-VIII asrlar tosh va idishlarga bitilgan Yunon tilidagi
yoo‘zvlar Livan, Suriya, Karfagen, O‘rta er dengizi orolaridai Italiya, Frantsiya,
ispaniya va SHimoliy Afrikadan topilgan finikiya puni shuningdek qadimgi
Yozuvlari, miloddan avvalgi IV-III ming yilliklarda Fila oroli va Nil daryosidan
topilgan qadimgi Misr petroglifik Yozuvlari, miloddan avvalgi VI asrdagi janubiy
va shimoliy arab Yozuvlari, Tigr va Evfat daryolari oraligi va Old Osiyoning
qadimgi xududlaridagi miloddan avvalgi 3 ming yillikka oid mixxat matnlari,
Ahamoniylar sulolasining o‘rnatilishidan Artakserks III podsholigi (mil.avv. 358-
338y) gacha bo‘lgan dvrdagi koyalar, saroy dvorlari, va oltin taxtachalarga bitilgan
qadimgi eron mixxatlari, Slayan, Gruzin, Arman,Qadimgi Turkiy, Xitoy, osiyo
shuningdek O‘rta Osiyo va boshqa xududlardan topilgan ko‘plab yozma
yodgoorlilar (bitiklar) topib urganildi. Epigrafikaning tarakkiyoti tufayli qadimgi
xalqlarning, ibtidoiy. Ijtimoiy-siyosiy mddy madaniyati diniy mazxabi va umumiy
tarixi haqida gi qimmatli ma`lumotlarni to‘plash ikoni yaratildi va tuplandi.
