Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti m. M. Tashxodjayev, M. G. Umarxodjayeva
Yüklə 3,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Takrorlash uchun savollar
1. Boshqaruv madaniyati organik ravishda qanday tarkibiy ele- mentlarni o‘z ichiga oladi? 2. Shaxs madaniyatiga qanday jarayonlar kiradi? 3. Tadbirkorlik madaniyatiga taalluqli jarayonlarni ayting. 4. Professional madaniyat qanday jarayonda aks etadi? 5. Korporativ va tashkiliy madaniyatni tushuntiring. 6. Biznes madaniyat qanday jarayon hisoblanadi? 7. Korporativ madaniyat darajasini baholashda Kameron- Quinnning baholash vositasini tushuntiring. 8. Makrodarajadagi korxona madaniyati qaysi parametrlari bilan ajralib turadi? 9. “Ishlab chiqarish madaniyati” va “Ishlab chiqarishni boshqarish madaniyati”ni tushuntiring. 10. OCAI oltita asosiy tashkiliy o‘lchovda har bir turdagi madani- yatning namoyon bo‘lishini baholash uchun mo‘ljallangan, ular qaysi- lari? 93 VII BOB. PERSONAL MOTIVATSIYASI 7.1. Personal motivatsiyasini tashkil etishning ijtimoiy-iqtisodiy ahamiyati Insonning aqliy, jismoniy, kasb va malaka salohiyatidan to‘liq foydalanish uchun qanday chora-tadbirlar ko‘rish kerak? Nima uchun xodimlarning mehnat unumdorligi turlicha bo‘ladi? Nima uchun bir korxonada, bir xil sharoitda ba’zi xodimlar g‘ayrat-shijoat bilan ishlaydi, boshqalar esa o‘z mehnat faoliyatlariga loqaydlardir? Personalni mahsulot ishlab chiqarishni ko‘paytirish, uning sifatini oshirish uchun izlanishga, shaxsiy tashabbus ko‘rsatishga qaysi omillar rag‘batlantiradi? Nima uchun mehnat jamoasi a’zolari bir xil toifasini korxona maqsadi yuksak samaradorlikka erishishga munosib hissa qo‘shishga qiziqtirish uchun ish haqi omillaridan foydalanish, boshqa xodimlarni esa ma’naviy rag‘batlantirish hamkasblari oldida erishgan mehnat natijalari uchun maqtash, minnatdorchilik bildirish, faxriy yorliq bilan taqdirlash kifoya qiladi? Donishmandlar, buyuk ajdodlarimiz qadim-qadimdan bu masalalarga katta e’tibor bilan qarab kelganlar. Kaykovusning “Qobusnoma”sida “Har kishi molini ziyoda qilmoq ta’masida bo‘lsa, bir tanga uchun mag‘ribdan-mashriqqa borur, o‘zini toqqa, daryoga urur, jonin, tanin va molin muxoratara (xatar)ga solur, yo‘lning noimligi (xavfligi)din, hayvonotdin (darranda, hayvondin) qo‘rqmas, shuning uchun mag‘ribdin-mashriqqa, mashriqdin-mag‘- ribga borib xalqqa ne’mat keltirur” 7 degan hikmatli so‘zlarni o‘qiymiz. Buyuk sohibqiron Amir Temur o‘z saltanatidagi tadbirkor, fidoyi fuqarolarni yuksak qadrlar edi. Shu bois o‘z tuzuklarida “Tajribotda ko‘rilgankim, azmi qat’iy, tadbirkor, hushyor, jang ko‘rgan, mard, shijoatli bir kishi mingta tadbirsiz, loqayd kishidan yaxshiroqdir. Chunki tajribali bir kishi minglab kishiga ish buyuradi” 8 . Iqtisodiyot fanida ijtimoiy ishlab chiqarishda insonlar ishtirok etishini ifodalaydigan turli atamalar: mehnat resurslari, inson resurslari, inson omili, mehnatni tashkil etish, personalni boshqarish, kadrlar siyosati, jamoa, ijtimoiy rivojlanish, inson munosabatlari va 7 Кайковус . Қобуснома. – Тошкент: Истиқлол, 1994. – 107-108-б. 8 Темур тузуклари. – Тошкент: Шарқ,. 2005. – 13-б. 94 boshqa atamalar qo‘llaniladi. Ularning hammasi markaziga inson qo‘yilganligi tabiiydir. Chunki har qanday ishlab chiqarishni inson ishtirokisiz tasavvur etib bo‘lmaydi. Iqtisodchi olimlar xodimlarning mehnat motivatsiyasi omillarini tahlil etar ekanlar, insonlarni mehnat qilishga u yoki bu ehtiyojini qondirish zarurati undaydi degan xulosaga kelganlar. Personal toifalari va ularning mehnat motivatsiyasi darajasi 7.1-jadvalda o‘z aksini topgan. Yüklə 3,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|