Mübariz yusifov m IL Azərbaycan Respublikası Prezidentinin

Mübariz  Yusifov

erməni  yoxdur.  (Əksəriyyəti  də  dolanışıq və rahatlıq üzündən 

xarici  ölkələrə  miqrasiya  etmişlər).  Necə  ola  bilər ki,  ərəblər 

dövründə  mövcud  olan  bir  ovuc  erməni  mənbələrdə  gös­

tərilən  böyük  əraziyə  yayılmış  olsunlar.  Buradan  görünür  ki, 

«Ərmən»  və  ya  «Ərməniyə»  adlan  həmin  ərazilərdə  yaşayan 

etnik təbəqəni  düzgün adlandırmır.

Tarixi 

mənbələrdə 

göstərilən 

bu 

məlumatlar 

inandırıcıdır  görünə  bilər  ki,  onlar  Xilafət  qoşunlannın  ələ 

keçirdikləri  və  müəyyən  inzibati  bölgü  daxilində  öz  köhnə 

adlarını  saxlayan  ərazilər  barədəki  erkən  ərəb  mənbələrinə 

məxsusdur.  Maraqlı burasıdır ki,  ərəblərəqədərki  Bizans  inzi- 

tabi  bölgüsü  haqqında  ətraflı  məlumat  verən  sinxron  erməni 

mənbələri  ərəblərin  bu  inzibati  bölgüsü  haqqında  heç  bir 

məlumat  vermir.  Çox  güman  ki,  bu  «məlumatsızlıq»  bütün 

bölgə 

ərazisinin 

süni 

şəkildə 

«Ərməniyə» 

adı 

ilə 

birləşdirilməsindən  irəli  gəlirdi.  Məhz  buna  görə  də  bu  dövr 

haqqında məlumat verən ərəb mənbələri  erməni  torpaqları  ilə 

birlikdə  ermənilərə  aid  olmayan  qonşu  torpaqları  da  əhatə 

edən  «Ərminiyə»  inzibati  vahidi  ilə  yanaşı  ərəblərəqədərki 

Sasani  inzibati  vahidi  «Azərbaycanın»  (Adurbadaqanm)  da 

adını  çəkirlər.  Beləliklə,  ərəblər  dövründə  «Ərminiyə»  ərazi­

ləri barədə ərəblərin özlərinin təqdim etdiyi məlumatlara görə 

həmin ərazilər aşağıdakı kimi bölünürdü:

I  Ərminiyə  bölgüsünə  ərəblərin  Arran  adi andırdı ql an 

qədim  Albaniya  torpaqları  və  644-cü  ildən  1122-ci  ilədək 

müsəlmanların  tabeliyində  olan  Tiflis  və  onun  ətrafları  daxil 

edilirdi.

II  Ərminiyə  adlandırdıqları  hissəyə  ərəb  inzibati  hakim 

dairələri 

Cürzanı 

(Gürcüstanın 

bir 

hissəsini), 

Tiflis 

yaxınlığında  Kür  çayı  sahilində  yerləşən  Suğdəbil  şəhərini, 

Dərbəndin  yaxınlığındakı  Bab  Feyruz  Qubad  şəhərini,  eləcə 

də Lanz vilayətini daxil edirdilər.

III-IV  ərəb  Ərminiyəsi  isə  ermənilərin  Dəbildən  Şim- 

şatadək  yaşadıqları  yerləri  əhatə  edirdi.  Beləliklə,  Xilafətin 

Cənubi  Qafqazdakı  I və II Ərminiyə inzibati  bölgüləri  şimalda 

Tiflis və Dərbənddən  Cənubda  Araz çaymadək,  qərbdə  Kiçik

16