Mübariz yusifov m IL Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
Yüklə 4,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Mübariz Yusifov
3. Şəxsiyyət azadlığı Nizaminin Azərbaycançılıq ideyalarının təcəssüm ündə şəxsiyyət azadlığı məsələləri apancı yerlərdən birini tutur. Şəxsiyyət azadlığı cəmiyyət azadlığının bünövrəsidir. Cəmiyyət həyatında azadlığın bərqərar olması üçün ilk növbədə insan özünün şəxsiyyət azadlığını dərk etməlidir. Şəxsiyyət azadlığı dərk olunmayınca cəmiyyət azadlığı barədə fikir və düşüncənin formalaşdırılması mümkün deyil dir. Fəlsəfi-məntiqi mənada «şəxsiyyət bütün mənəıi xassələ ri-zəkası, öz əməllərinə cavabdehlik hissi, fərdiliyi ləyaqəti, azadlığı və s. ilə birgə götürülmüş insandır; o elə insandır ki, müstəqil və işgüzar fəaliyyət subyekti olur».1 Nizami azad cəmiyyətin subyekti kimi formalaşmış insanda azadlığı başlıca bir vasitə hesab edir. Nizami şəxsiyyət azadlığını təsvir etdiyi bədii obrazlann milli mənsubiyyəti çərçivəsində məhdudlaşdırmır. Nizaminin qəhrəmanları və yaratdığı digər obrazlar və təsvir etdiyi hadisələr zahirən Azərbaycan mühitindən kənar olsa da Nizami onlan öz daxili keyfiyyətləri ilə Azərbaycanlaşdınr. Onlann xarakterini, düşüncəsini, mənəvi aləmini Azərbaycan mühitinə uyğunlaşdırır. Ona görə də orta əsrlər dövründə daim ictimai, sosial, mənəvi sıxıntıya məruz qalan Azər baycanlı insanlann azadlıq hüququnu özünə qaytarır. Real ictimai həyatda öz hüquq və azadlıqlarını bərpa edə bilməyən insanlann nümunəsində Azərbaycanlı övladlanna mənəvi azadlıq mühiti yaradırdı. Bu mənəvi azadlıq dövrün sıxıntılan içərisində əzab çəkən bütün Azərbaycanlı əhalinin arzusu və istəyi idi. Nizami bu mənəvi azadlığı təsvir etdiyi hadisə və obrazlann fonunda batini anlayışlar mühitinə daxil edirdi. Ni zami insan azadlığını zahirən o dərəcədə sadələşdirmir ki, oxucu ilk baxışda başa düşsün ki, bu məsələdə sənətkann rəğbət göstərdiyi etnik təbəqənin nümayəndələri nəzərdə 1 Yusif Rüstəmov. Fəlsəfənin əsasları. Bakı, «Elm», 2004, s. 409. 52
Yüklə 4,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|