42 agroturizmning turizm turlarida o’ziga xos o’rni va tasniflanishi

SO‘NGI ILMIY TADQIQOTLAR NAZARIYASI 
respublika ilmiy-uslubiy jurnali 
45 
xizmat ko’rsatish bo’yicha agroxojaliklar uch turga bo’linadi : 1) tabiat va salomatlik; 2) 
milliy taomlar (gastronomiya); 3) sport-sog’lomlashtirish. Jumladan birinchi turdagi 
agroxo’jaliklarda agroturizm ekoturizm bilan umulashgan holda olib boriladi. Bunday 
agroxo’jaliklar Kyanti, Umbriya, Sitsiliya provinsiyalarining mineral suvli havzalarini, 
qo’riqxonalar va milliy bog’ hududlarida joylashgan. Ikkinchi turdagi agroxo’jaliklar 
Liguriya, Toskana, Veneto, Umbriya, Marke, Pulya, Klabriya kabi rayonlarida tshkil 
etilgan, har bir agroxo’jalik ma’lum bir ekzotik mahsulot ishlab chiqarishga 
ixtisoslashtirilgan. Masalan, Latsio viloyatida vino, Abrutsoda zaytun moyi ishlab 
chiqariladi va realizatsiya qilinadi. Uchinchi turdagi agroxo’jaliklarda esa 
agroturistlarning faol dam olishiga ixtisoslashtirilgan sport obyektlariga keng o’rin 
berilgan. Turistlarning suzish, velosport, tennis, otlarda sayr qilish kabi mashg’ulotlar 
bilan shug’ullanishlari uchun sharoit yaratilgan. Italiyada dehqon xonadonlarida 
agroturistlarga xizmat ko’rsatish sifatiga ko’ra 1 va 5 “gulli” xizmat ko’rsatish 
darajalari mavjud va unga ko’ra narxlar tabaqalashgan tarzda belgilanadi. 
Germaniyada esa agroturizm sayyohlarining joylashishiga ko’ra quyidagi turlarga 
bo’linadi: 1) fermer xo’jaliklarida; 2) qishloqlarda: 3) vino ishlab chiqaruvchi 
xo’jaliklarda. 
Agroturistik tasnif – agroturlarning muayyan ko’rsatgichlari asosida tizimli 
darajalash yoki turkumlashni bildiradi. Shunga ko’ra agroturlarni tasniflashda ularni 
sinf-tur-ko’rinish-guruh-daraja kabi ierarxik qismlarga ajratish muvofiqdir. 
Agroturizm obyektiga ko’ra agroturlani quyidagi sinflarga ajratish mumkin: 
1.Agromajmualarga tashkil etiladigan agroturlar. Qishloq xo’jaligi ekin 
maydonlari (paxta, g’alla, sholi maydonlari), shuningdek, cho’l va tog’ mintaqalarida 
joylashgan bog’ va uzumzor, o’rmonlar, chorvachilik, xo’jaliklariga (qoramolchilik, 
qoarko’lchilik, yilqichilik, baliqchilik, asalarichilik, pillachilik, parrandachlik va h.k.) 
qilinadigan sayohatlar. Bu agroturlar orqali turistlar qishloq xo’jalik mahsulotlarini 
ishlab chiqarish, saqlash va realizatsiya qilishga doir jarayonlar va ularning hududiy-
zonal farqlari bilan tanishadilar.
2. Tabiatning mavsumiy bayramlariga uyushtiriladigan agroturlar. Bunday 
agroturlar turistlarni mahalliy aholining an’analari bilan tanishtirish maqsadlarida 
uyushtiriladi. Masalan, tabiatning uyg’onishi, ekin-tekin agrotexnikasi tadbirlarining 
boshlanishi yoki tugashi bilan bog’liq bo’lgan bahor mavsumidagi (“Navro’z”, 
“Sumalak sayli”), bahor-yoz (“Suv sayli”, “Tut sayli”), yig’im-terimga bag’ishlangan 
kuz (“Mehrjon” va “Hosil”) bayramlar, “Qovun sayli”, “Uzum sayli”, “Anjir sayli”, 
“Anor sayli” va h.k. sayllar va tadbirlardir. 
3. Qishloq urf-odatlari va marosimlarida o’tkaziladigan agroturlar. Masalan, 
atmosfera yog’inlariga bag’ishlangan Xorazm viloyati, Boysun, Forish, Zomin kabi 
tumanlarda – “Sust xotin”, buloq-soy suvlari bilan bog’liq – Shohimardonda “Qo’li 
Qubbon”, Namanganda “Peshqiron”, Boysunda “Bibi seshanba”, Urgutda “Suv 
chashmalari” kabi marosimlar agroturning mazkur sinfiga mansubdir. 

---