Turabbayev X. A., Xusanov A. D. Ballistik ekspertiza: Darslik

Urib-qo‘yib yuboruvchi (otuvchi) mexanizm. 
Urib-qo‘yib 
yuboruvchi (otuvchi) mexanizm 
— bu o‘qotar qurolning, patron 
kapsyulining (kapsyulining) yondiruvchi tarkibini buzish yo‘li bilan 
ishlab ketib, quroldan o‘q otilishini ta’minlovchi, 
urish va quyib 
yuboruvchi mexanizmlardan 
iborat (13, 14, 15-rasmlar). 

---

 64 
 
13-rasm. 
1895-yil namunali Nagan (Nagant) konstruksiyali revolverning 
yopish mexanizmi:
 1
–
stvol, 2
–
baraban kamoralari, 3
–
quyib–yuboruvchi 
ilmoq, 4
–
tortkich, 5
–
tirgak, 6
–
qalqoncha, 7
–
tepki.
 
 
14-rasm. 
Bir stvolli ov miltig‘ining yopish mexanizmi (ZK, IjK va hokazo 
rusumdagi):
 A 
– 
stvol yopiq, B 
– 
stvol ochiq: 1 
– 
stvol, 2 
– 
stvol osti ilmog‘i, 
3 
– 
kolodka, 4 
– 
bolt, 5 
– 
yopish richagi, 6 
– 
yopish richagining prujinasi,
7 
– 
yopish richagining bo‘rtig‘i. 
 
 
15-rasm. 
Gorizontal tekislikda joylashgan stvolli qurollarning yopish 
mexanizmi: 
A 
– 
stvollar yopiq, B 
– 
stvollar ochiq:1 
– 
stvollar, 2 
– 
stvol osti 
ilmoqlari, 3 
– 
kolodka, 4 
– 
bolt, 5 
– 
Vestley Richardsning yuqori kaliti,
6
–
Griner bolti, 7 
– 
Perde asosi, 8 
– 
Griner bolti uchun teshikli stvol plankasi.
 

---

 65 
Otish mexanizmi 
patron kapsyulini buzish yo‘li bilan ishlashini 
ta’minlaydi. Zatvor boyogini qayerda joylashishiga qarab (zatvor 
markazidami yoki zatvor chuqurchasining chetidami) markaziy va yonbosh 
jang qurollariga ajraladi. Tuzilishiga ko‘ra esa otish mexanizmlari tepkili, 
urgichli, tepkili–urgichli turlarga ajraladi (16-rasm). 
 
16-rasm.