bilan savdosotiq, asosan, ipak tijoratini rivojlantirish uchun
unga 567 y. mazkur Maniax boshchiligida elchilik hayʼatini
yuboradi. Shu paytdan boshlab ikki davlat oʻrtasida ittifoq
vujudga keladi. Eron
— Vizantiya oʻrtasida 571 y. jang
boshlangach, gʻarbga yurishni davom ettirayotgan Istami shu
yili Shim. Kavkazdagi Kuban daryosi havzasi va
Ozarbayjonni qoʻlga kiritadi. Boshqa tarafdan esa 567
yildanoq Sosoniylarga qarshi Amudaryo yoʻnalishi boʻylab
yurish uyushtira boshlagan Istami bu jabhada katta
muvaffaqiyatlar qozonib, Toxaristonni olgach, Turk
xoqonligining jan.gʻarbi~y chegarasi Amudaryo boʻlib qoladi.
6-
asrning soʻnggi choragida Kobuliston (Kobul), Zobuliston
va Xurosonning katta
kismi xoqonlik tarkibiga oʻtadi.
Markazi Oʻtukan vodiysi (Moʻgʻuliston) boʻlgan Sharqiy Turk
xoqonligi Shibi xoqon (609—619) davrida Xitoy (Suy)
imperiyasiga qarshi jang olib boradi. U 615 yilda Xitoyga yurish
qilib Yaymin (Ordos) viloyatida imperator Yandini qurshovga
oladi. Yaymindagi 41 qalʼadan 39 tasi Turk xoqonligi qoʻliga
oʻtadi. 618 yilda Suy sulolasini agʻdarib, uning oʻrnini egallagan
Tan sulolasining ishlariga ham Shibi xoqon aralashadi. U bu
paytgacha sharkda kidan va shivey qabilalarini, Jan. Gʻarbda
Tuguxun (Togon) davlati hamda Turfon oʻlkasini
boʻysundirgach, Xuanxe daryosini kechib oʻtib, Xitoy hududiga
kirgan vaqtda vafot etadi. TaxtgaElxoqon (xitoy manbalarida
Xyelixan; 620—630) oʻtiradi va 10 yil davomida, asosan, Xitoy
bilan kurash olib boradi. 2 marta, 624—626 yillarda poytaxt
Chananni qurshab oladi. Uning oʻlimidan soʻng Sharqiy Turk
xoqonligi 50 yilga yaqin Xitoyga karam boʻlib qoladi.
|