11-mavzu: Zamonaviy dasturlash texnologiyalari. Obyektga yo’naltilrilgan dasturlash tillari Reja

FORTRAN tili 1954 -yili ishlab chiqilgan bo’lib, formula 
translator - formulalar translyatori degan manoni anglatadi va ilmiy va 
muhandis - texnik masalalarni hisoblashlarda qo’llaniladi.
ALGOL tili 1960 -yili yaratilgan bo’lib, ALGORITMIC Langauge -
algoritmik til degan ma'noni anglatadi va ilmiy-texnik masalalarni 
hisoblashlarda qo’llaniladi.
KOBOL tili 1959 -yili yaratilgan bo’lib, Common Businees 
OrientedLangauge - ―savdo-sotiq masalalariga mo’ljallangan til‖ degan 
ma'noni anglatadi.
Korxona va tarmoqning moddiy boyligini, moliyasini, ishlab 

---

chiqargan mahsulotini hisobga olish bilan bog’liq iqtisodiy masalalarni yechish 
uchun qo’llaniladi.
PASKAL tili 1971 -yilda e`lon qilingan bo’lib, fransuz olimi Blez Paskal 
nomiga qo’yilgan.
 
Turli xildagi masalalar yechimini olishda tartiblangan 
(strukturaviy) dasturlar tuzishda qo’llaniladi.

PL/1 tili 1964 -yilda yaratilgan bo’lib, Programming Langauge/ 1 - 1-
tartib raqamli dasturlash tili ma'nosini anglatadi.
Ushbu til universal tillar 
turkumiga kiradi. Bu tilda ishlab chiqilgan dasturlar kompyuterni yangisi bilan 
almashtirilganda qaytadan tuzib chiqilishi zarur emas. 
BEYSIK (BASIC - Beginner's All Purpose
Sumbolic Instruction 
Code - boshlovchilar uchun ko’p maqsadli dasturlash tili) hisoblash 
algoritmlarini yozish uchun qo’llaniladigan algoritmik tildir. Bu til 1965 yilda 
Dartmut kolleji xodimlari Kemini va Kurtslar tomonidan ishlab chiqilgan.
Protseduraga mo’ljallangan tillardan masalalarning matematik ifodalari, 
algoritmlar va dasturlash usullari bilan tanish bo’lgan mutaxassislar 
foydalaniladilar. Bunda ulardan kompyuterning tuzilishini mukammal bilish talab 
qilinmaydi. Muammoga mo’ljallangan tillar kompyuterda masala yechish usullari 
va dasturlash usullari bilan tanish bo’lmagan foydalanuvchilar uchun yaratilgandir.
Foydalanuvchi masalani ta`riflashi, boshlanьich malumotlarni berishi va 
natijani chiqarishning talab qilingan ko’rinishini aytishi kifoya.
XX asrning 80 - yillaridan oldin ishlab chiqilgan komp’yuterlar uchun katta 
dasturiy sistemalarni ishlab chiqish juda ham mushkul vazifa edi. Buning eng katta 
sababi shu davrga xos bo’lgan komp’yuterlarning imoniyatlarining 
chegaralanganidadir. Dasturiy komplekslarni ishlab chiqishda asosiy cheklanishlar 
komp’yuter tezkor xotirasining sig’imi, ma’lumotlarni ikkilamchi xotira 
qurilmalaridan (magnit lentalar, barabanlar va x.k.) o’qish tezligi, protsessorning 
ishlash tezligi (ularning takt chastotalari bir necha yuz mikrosekund bo’lgan) bilan
bog’liq. Bu davrdagi komp’yuterlar halq ho’jaligining hisob-kitob bilan bog’liq 
bo’lgan masalalarini yechish uchun mo’ljallangan edi. Komp’yuterlarda boshqa 
Harakterdagi masalalarning yechishning iloji yo’q edi. Dasturchilar uchun shu 
komp’yuterlarda yechilayotgan masala uchun berilgan ma’lumotlarni hisobga 
olgan holda masalaning yechish algoritmini ishlab chiqish birinchi o’rindagi vazifa 
hisoblangan. 
Bu 
borada 
N. 
Virtning 
mashhur