1-Ma’ruza Mavzu: Multimedia tushunchasi. Multimedianing xususiyatlari Reja

Masshtablashtirish.
Yirik masshtabli tarmoqlar oson rivojlanish imkoniga 
ega bo‘lishi kerak.
Ochiqlik.
Internet tarmog‘i ochiq tizim prinsipiga asoslangan.
10-
Maruza. Mavzu:
ATM texnologiyasi. 
ATM texnologiyasi ma’lumotlar uzatishni turli texnologiyalari qo‘llanilgan 
tuzilishli tarmoqlarni birlashtirish masalasini yetarli darajada samarali yechish 
imkoniga ega. Telekommunikatsiyaning barcha operatorlari bu texnologiyani 

---

qo‘llaydi va multiservisli tarmoqni yaratishda asosiy raqobat ATM va MPLS 
texnologiyalari orasidadir.
ATM texnologiyasida qayd etilgan o‘lchamdagi (53 bayt) paketlar 
qo‘llaniladi. Xatoliklarni aniqlash va to‘g‘rilash faqat sarlavhada amalga oshiriladi. 
Axborotli yacheyka ichidagi uchun xech qanday tekshirish va qayta tiklash 
bajarilmaydi va ulanishga mo‘ljallangan axborot uzatish qo‘llaniladi. ATMni 
amalga oshirish odatda qurilmali ta’minot yordamida amalga oshiriladi. Buning 
hammasi multipleksorlash bilan birgalikda kechikish vaqtini kamaytiradi, bu esa 
real vaqtdagi trafikni uzatishda zarurdir.
ATM texnologiyasi, trafikni boshqarish usullarini va xizmat ko‘rsatish sifati 
mexanizmlarini taqdim etadi. Bu shuni bildiradiki, ATM tarmoqlarida o‘tkazish 
qobiliyatini talab etilgan qiymatini kafolatlaydigan resurslarni, uzatishni kechikishi 
va yacheykalar yo‘qolish sathini zahiralashi mumkin.
Yacheykaning standart tuzilishi 2.13-rasmda keltirilgan. ITU standartiga 
binoan ATM yacheykasining uzunligi 53 baytni tashkil etadi. Yacheykaning 
sarlavhasi va foydali yuklama maydoni mos holda 5 va 48 baytdan iborat. Bundan 
tashqari foydali yuklama maydonida birdan ikki baytgacha uzunlikdagi katta 
bo‘lmagan 
sarlavha 
bo‘lishi 
mumkin. 
Foydali 
yuklama 
blokidagi 
foydalanuvchining ma’lumoti segmentatsiya deyiladi. Foydali yuklama blokiga 
sarlavhani qo‘shilishi inkapsulyatsiya jarayoni sifatida aniqlangan. 
2.13-rasm. ATM yacheykasining tuzilishi 
11-