bo’lgan oltingugurt birikmalari tozalanmay koladi va kryoking jarayonida koks
tarkibida tuplanadi. Katalitik kryoking jarayonida
xom-ashyo tarkibidagi
oltingugurtning taxminan 50% vodorodsulfidga aylanadi, 45% suyuk mahsulotda
koladi va 5% koksga utadi va yonganda oltingugurt oksidi hosil qiladi.
Regeneratsiyadan chiqayotgan tutun gazlarini ishkor bilan xul xolatda tozalash,
oqova suvlarni tozalashda muammo tugdiradi: oltingugurt-ishkorli
suvlarda
mexanik aralashmalar va erigan kattik moddalar (oltingugurt oksididan tozalash
jarayonida hosil bo’ladigan katalizator kukuni va tuzlar) bo’ladi. SHuning uchun
regeneratsiya jarayonida oltingugurt oksidini ushlab kolish uchun seolit katalizatori
tarkibiga oltingugurt oksidini ushlab koladigan kushimcha aralashtirish taklif
kilingan. Katalizator yuzasida hosil bo’ladigan oltingugurt
birikmalari reaktorga
tushib parchalanadi va vodorodsulfid hosil qiladi. YUkorida ko’rsatilgan usul bilan
tashlab yuboriladigan oltingugurt oksidini 80-90% ga kamaytirish mumkin. Bu usul
bilan tozalash xom-ashyoni gidrotozalash bilan birga olib borilsa yukori samara
berishi
anik.
Fakel gazlari bilan chikarib yuboriladigan oksidlarni qisqartirish
Malumki fakel sistemasiga kayta ishlanadigan neftning 0,3 dan 0,5%ga teng
miqdorida gaz chikarib yuboriladi.Odatda zavodda bir biriga boglik bulmagan ikkita
fakel sistemasi kurilgan bo’ladi: past bosimga 0,2 MPa muljallangan va 0,2 MPa dan
yukori bosimga muljallangan.
Fakelga tashlanadigan yonuvchi gaz va parlar tarkibida 3% gacha kislorod, 8%
gacha vodorodsulfid bo’lishi kerak; nordon va ishkoriy aralashmalar neytrallanishi
kerak, tozalash uchun (produvka) ishlatiladigan gazlarni (ular tarkibida yonuvchi
gazning miqdorii pastki portlash chegarasining 50% dan ortik bulsa ) fakel
sistemasiga tashlash man kilinadi.Ba’zi zavodlarda aloxida fakel sistemasi mavjud
bulib, gazning bosimi past bo’lganda, fakelgacha
gazni transport vositasini
qisqartirish maksadida, va agar gaz tarkibida havo, vodorod yoki zararli va zaxarli
moddalar bo’lganda, polimerlanuvchi moddalar bo’lganda, parchalanib issiqlik
chikaruvchi xamda, boshka ustanovkalarning tashlamalari bilan reaksiyaga
kirishadigan moddalar bo’lgan xollarda bunday ustanovkalar kuriladi. Masalan,
vodorodsulfidni kayta ishlaydigan ustanovkalarda aloxida fakel sistemasi kuriladi
(chet ellarda bunday fakel sistemasini vodorodsulfidni kayta ishlaydigan ustanovka
territoriyasiga kuriladi, bu agressiv gazlarni uzokka
tashishni va atmosferani
ifloslanishini oldini oladi.Fakelga tashlanadigan gaz tarkibida 80% yakin Sz - Sb
iborat uglevodorodlar mavjud. SHuning uchun ularni GFU da kayta ishlash
maksadga muvofikdir. Ko’p miqdorida fakelga gaz tashlash texnologik jarayonni
buzilishi natijasida ruy beradi. Bunga yul kuymaslik uchun rejimga to’la rioya qilish,
apparatlarni tugri ishlashini nazorat qilish, nosozliklar sababini aniklab tezda oldini
olgan
takdirda
chiqindilar
miqdorii
kamayishiga
erishiladi.
YUkori va past bosim fakellarida yondiriladigan gazlarning taxminiy tarkibi kuyida
keltirilgan:
H2……………………………………0.8
0.21
4.6
CH4………………………………….3.6
4.10
4.1
C2………………………………..20.0
5.50
8.0
C3H6………………………………….2.5
8.3
14.4
C3H8…………………………………..24.3
13.5
8.2
C4H8…………………………………..1.6
9.0
16.5
C4H10………………………………….27.0
30.50
15.4
C5…………………………………15.1
22.61
19.1
C6 va undan yukori ………………0.5
6.30
8.6
Statistika buyicha avariya xolatlari 2-3 yilda bir marta sodir bo’ladi va bunda ko’p
miqdorida chiqindi fakelga tashlanadi va u 15-30 minut davom etadi. Fakel xujaligi
kanchalik yaxshi nazorat kilinsa, uning ishi yaxshi yo’lga kuyilgan bulsa. apparat va
mashinalar ish rejimiga rioya kilinsa, shuncha kam miqdorida neftmahsulotlarning
gaz va parlari fakelga tashlanadi. Baxtga karshi ko’pgina zavodlarda fakelning ish
faoliyati
kam taxlil kilinadi, natijada fakeldagi yukotishlar ko’payadi.
Fakel sistemalari ishining taxlili shuni kursatadiki, fakel gazlarini yigish va kayta
ishlashga muljallangan mukammal ustanovkalar kurilgan zavodlarda xam katta
miqdorida uglevodorod gazlari yokib yuborilar ekan. Buning sababi shuki, Yoqilg’i
gazi tarmogida bosimning tez-tez uzgarib turishi va normadan yukori bo’lishi
natijasida katta miqdoridagi gaz fakelga tashlanib yuboriladi. Ayniksa, ko’p
Yoqilg’i gazini ishlatadigan pechlar uchirilganda ko’p tashlama fakelga yuboriladi.
Bunda fakel xujaligidagi kompressorlar tuxtatiladi va ortikcha gaz fakelga
yuboriladi. Yoqilg’i gazini fakelga tashlashni yukotish uchun Yoqilg’i tarmogidagi
bosimni stabillashtirish kerak. Buning uchun kuyidagi usullarni tavsiya etish
mumkin: Yoqilg’i tarmogidagi bosimni boshkarishda gaz Yoqilg’isining
turli
komponentlaridan foydalanish (tabiiy gaz, siqilgan gaz, neftni xaydaganda
olinadigan gaz); avtomatik ravishda bir Yoqilg’i turidan boshkasiga utish
sistemasini
ishlab
chiqib
ishga
tushirish.
Gazsimon Yoqilg’iga ulangan ustanovkalarning ishonchli ishlashini ta’minlash
uchun gaz-yoqilg’ii xujaligi tarkibida propan bilan tuldirilgan (ezda butan ishlatsa
bo’ladi) bir nechta oralik idishlar(rezervuar) bo’lgani maksadga muvofik bo’ladi, u
Yoqilg’i tarmogiga yuborib turiladi. Gaz bilan ta’minlaydigan ustanovkalardan biri
tuxtasa yoki ishga tushirilaetganda avtomat ravishda
propanning miqdorii oshadi
yoki
kamayadi.
Tarkibida AVT, gidrokryoking, katalitik kryoking, katalitik riforming, benzinni
gidrotozalash va GFU bo’lgan yiliga 1,2 mln.tn neftni kayta ishlaydigan zavodning
fakel sistemasi ishini optimallashtirish kuyida keltirilgan.
Dostları ilə paylaş: