A. X. Mamirov − JizPI, "qm va K" kafedrasi katta o’qituvchisi

 
Laboratoriya ishini o’tkazishda foydalaniladigan o’quv materiallari:
ko’rgazmalai 
qurollar, natural namunadagi qurilish materiallari(bog’lovchi), virtual namunadagi o’quv-
laboratoriya jihozlari, xisoblash jadvallari. 
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati 
43.
Qosimov I.K. Qurilish materiallari. Darslik. T., Mexnat. 2004. 
44.
Maxmudova N.A.Bog‘lovchi moddalar. O‘quv qo‘llanma. T., Arxitektura, 
qurilish innovatsiya va integratsiya markazi. 2012. 
45.
Nuritdinov X.N., Qodirova D.SH. Bog‘lovchi moddalar va qurilish materiallarini 
tadqiq etish usullari. O‘quv qo‘llanma. T., Arxitektura, qurilish innovatsiya va integratsiya 
markazi., 2012. 
46.
Voljenskiy A.V. Mineralnыe vyajuщie veshestva. M., Stroyizdat. 1979. 
47.
N.A.Maxmudova Bog‘lovchi moddalar. O‘quv qo‘llanma. (lotin imlosida). T. 
Arxitektura, qurilish innovatsiya va integratsiya markazi. 2015. 
48.
Samig‘ov N.A. Bino va inshootlarni ta’mirlash materialshunosligi. TAQI. T. 
2005. 
49.
N.J.Parsaeva, I.Bozozrov “Bog’lovchi moddalar laboratoriya ishlarini bajarish 
bo’yicha o’quv qo’llanma(Praktikum)”. 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

138 
FANNING LABORATORIYA MASHG‘ULOTLARI MAZMUNI 
6-SEMESTR 
1-
 
LABORATORIYA ISHI (2 soat) 
MAVZU:
GIDRAVLIK 
BOG‘LOVCHILAR.ULARNING 
 
MAYDALIK 
DARAJASINI ANIQLASH 
 
Laboratoriya ishini bajarish uchun kerakli asbob-uskunalar: 
1.
Elektron tarozi,
2.
0,2 nomerli elak.
 
 
Laboratoriya ishini o’tkazish tartibi:
 
Quritish javonida 50-55°C haroratda bir soat mobaynida quritilgan portlandsement 
namunasidan tarozida 50 g tortib olinadi, bunda tarozi pallasiga soat oynasini qo‘yish va gipsni 
shu oyna ustida tortish lozim. Tortib olingan gips turi 0,2 nomerli elakdan o‘tkaziladi. 
portlandsementni elaganda elakning qopqog‘ini bekitish kerak, gips qo‘lda elanadi, yoki elakni 
silkitib turadigan asbobga o‘rnatiladi. Elash jarayoni odatda 5-7 minut davom etadi, keyin asbob 
to‘xtatilib, elakning tubi ehtiyotlik bilan ajratib olinadi va gips kukuni boshqa idishga solinadi. 
Tekshirib ko‘rish maqsadida (elakning tubini olib qo‘yib) portlandsement qog‘oz ustiga elanadi. 
Bir daqiqa davomida elakdan eng ko‘pi 0,05 g gips tushsa, elash nihoyasiga yetkazilgan 
hisoblanadi. Portlandsement kukunining maydalanganlik darajasi elakda qolgan portlandsement 
massasining dastlabki namuna massasi (50 g)ga nisbati sifatida aniqlanadi, bunda yo‘l 
qo‘yiladigan xatolik 0,1% dan ziyod bo‘lmasligi lozim. Ikki marta sinash natijalarining o‘rtacha 
arifmetik qiymati portlandsement kukunining mayinlik qiymati sifatida qabul qilinadi.