2021 zamonaviy davrda fuqarolik jamiyatining o‘ziga xos xususiyatlari jumayev Аbdumumin Fayzievich

partiyaning asosiy maqsadi – hokimiyatni zabt etishni amalga oshirishga yordam 
beradi. 
Rivojlangan partiyaviy tizim siyosiy muxolifatni shakllantirish funksiyasini 
bajaradi. Siyosiy muxolifatning mavjudligi fuqarolik jamiyatining eng muhim 
belgisidir. Muxolifat aholining mutlaq ko'pchiligi manfaatlarini hisobga olgan holda 
qarorlar qabul qilish uchun siyosiy hokimiyatga bosim o'tkazadi, siyosiy yo'nalishni 
tuzatishda ishtirok etadi. Bundan tashqari, siyosiy muxolifat hokimiyat tuzilmalariga 
nisbatan nazorat funksiyalarini amalga oshiradi. 
Yuqoridagilarni hisobga olgan holda, A.N.ning fikriga qo'shilish mumkin. Kulik 
“Zamonaviy partiya - bu jamiyat tomonidan qabul qilingan yordamga tayangan holda 
o'z vakillarini davlatning muhim lavozimlariga ko'tarish orqali (mustaqil ravishda 

---

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 1 | ISSUE 11 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423 
636 
w
www.oriens.uz
December 
2021
 
yoki boshqalar bilan koalitsiyada) hokimiyatni qo'lga kiritish, saqlash va amalga 
oshirishni asosiy maqsad qilib qo'yadigan jamoat tashkilotidir.”[9]. 
Fuqarolik jamiyati turli ixtiyoriy tashkilotlar va harakatlardan iborat. Ular 
orasida kasaba uyushmalari g'oyat muhim o'rin tutadi. Fuqarolik jamiyatini 
shakllantirish, uni demokratlashtirish, unga ijtimoiy yo‘nalish berish jarayonida 
kasaba uyushmalarining alohida o‘rni bor. Ular fuqarolik jamiyati doirasida 
mustaqillik, erkinlik, bag‘rikenglik, o‘z-o‘zini hurmat qilish kabi umuminsoniy 
qadriyatlarga asoslangan ijtimoiy munosabatlarga katta hissa qo‘shmoqda.Fuqarolik 
jamiyati bozor munosabatlarining shakllanishi davrida vujudga keladi va ular bilan 
birga rivojlanadi. Bu taraqqiyotning paradokslaridan biri shundaki, erkin iqtisodiy 
munosabatlar asosida vujudga kelgan fuqarolik jamiyatining alohida institutlari 
faoliyati tadbirkorlikning to‘liq erkinligini cheklashga qaratilganligi, ya’ni bozor 
taraqqiyoti qonunlariga zid ravishda faoliyat yuritishidir. Bu birinchi navbatda kasaba 
uyushmalari faoliyatiga taalluqlidir. 
Iqtisodiy munosabatlar zamonaviy fuqarolik jamiyatining quyi tizimlaridan 
biridir. O’zbekistonda iqtisodiy munosabatlar tizimi o'zining yangi tushunchasi 
bo'yicha o'zining shakllanish davrini boshdan kechirmoqda va uning jamoaviy 
sub'ektlari - kasaba uyushmalari va ish beruvchilar uyushmalari hali ham 
shakllanmoqda. Butun dunyoda ish beruvchi va xodim o'rtasidagi munosabatlarning 
eng ilg'or shakli jamoa shartnomasi hisoblanadi. Bizning sharoitimizda, u xulosaga 
kelganda, ko'pincha ish beruvchi tomonidan dikta bo'ladi. Bu kasaba uyushmalari 
hozirda ta'minlamayapti, degan fikrni bildiradi. Jahon amaliyoti shuni ko'rsatadiki, 
demokratik jamiyat rivojlanishi sharoitida rasmiy tuzilmalarga birlashtirilmagan, 
lekin davlatda qabul qilinadigan qarorlarga ta'sir o'tkazish qobiliyatiga ega bo'lgan 
maxsus odamlar yoki odamlar guruhlari jamiyat hayotining majburiy tarkibiy 
qismlaridan biriga aylanadi.
Fuqarolik jamiyati va qonun ustuvorligini ta’minlashda ommaviy axborot 
vositalarining o‘rni ular bajaradigan vazifalar bilan belgilanadi. Ularning eng to'liq 
ro'yxati, bizning fikrimizcha, A.A. Chichanovskiyda keltiriladi. Uning aytishicha, 
ommaviy axborot vositalarining vazifalari: “muloqot funksiyasi (vositachi funksiya); 
ijtimoiy mobilizatsiya funksiyasi; axborot va kognitiv funksiya; qiymatga yo'naltirish 
funksiyasi; kommunikativ va estetik funksiya ". Ko'pgina siyosatchilar va jurnalistlar 
ommaviy axborot vositalari "to'rtinchi hokimiyat" degan fikrni tez-tez ta'kidlaydilar. 
Ommaviy axborot vositalarining hokimiyat va jamiyat tuzilmalari o‘rtasidagi 
vositachi rolini belgilash to‘g‘riroq bo‘ladi. Shu bilan birga, mediatsiyaning rolini 
kamsitmaslik kerak, chunki ommaviy axborot vositalari ko'plab qoidalarni mustaqil 

---