255
kompensatsiyasi tariqasida berilgani uchun ishlab chiqaruvchilar ortiqchaligi
quyidagicha bo‘ladi:
.
i/ch
E
B
A
E
C
B
C
A
Ushbu ishlab chiqaruvchi ortiqchaligining o‘zgarishi davlatning narxlarni
mahsulotning bir qismini sotib olish hisobidan barqaror bo‘lishini ta`minlash
siyosatidagi ortiqchalik o‘zgarishining o‘zi. Iste’molchilrga ham buni farqi yo‘q,
nima uchun deganda, ular ikkala siyosatda ham bir xil yo‘qotishga ega. U ikkala
siyosatdan qaysi biri davlat uchun qimmatroq bo‘lishiga qaraymiz. Bu yerda 18.10-
rasmdagi
uchburchaklar
yuzalari
yig‘indisi
B+C+E
18.9-rasmdagi
E
P
Q
Q
*
1
2
yuzadan kichik bo‘lgani uchun ham davlatning ekin ekiladigan
erlarni cheklash siyosati, ortiqcha mahsulot sotib olish asosida narxlar barqarorligini
ta`mirlash siyosatidan ekanligi kelib chiqadi.
Ekiladign erlarni cheklash siyosatidagi jamiyat farovonligining o‘zgarishi
quyidagiga teng:
jamiyat farovonligining o‘zgarishi=
ist+
i/ch - davlat
xarajatlar i
= -
A-B+A+B+E-B-C-E-B-C
, bu yerda davlat xarajati =
B+C+E.
Agar davlat fermerlarga
A+B+E
pulni bevosita berib narx va ishlab chiqarish
hajmiga ta`sir qilmasa, jamiyat bunday siyosatdan aniq yutadi. Bunday holatda
fermerlar
A+B+E
foydani oladi, davlat
A+B+E
miqdorda yo‘qotadi va jamiyatning
umumiy farovonligi o‘zgarishi nolga teng bo‘ladi.
Dostları ilə paylaş: 
