‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi


Pensiyani hisoblashda o ‘rtacha ish haqini



Yüklə 65,93 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə35/65
tarix22.12.2023
ölçüsü65,93 Kb.
#190444
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   65
Ijtimoiy ta\'minot huquqi (Y.Tursunov)

10.2. Pensiyani hisoblashda o ‘rtacha ish haqini
aniqlash tartibi
Pensiya tayinlash chog‘ida o'rtacha ish haqi shaxs murojaat 
qilgandan keyin uning talabi bo'yicha korxona va tashkilot, davlat 
arxivi tom onidan beriladigan maMumotnomalar asosida hisob- 
lanadi.
Qonunda nazarda tutilgan hollarda pensiyani hisoblash uchun:
a) 0 ‘zbekiston Respublikasida tegishli kasb yoki mutaxassis- 
ning amaldagi ish haqi to ‘g‘risida maMumotnoma — 0 ‘zbekiston 
Respublikasida ishlamagan boshqa mamlakatlardan ko'chib kelgan 
fuqarolar uchun taalluqlidir.
Respublikada bunday kasb xodimi yoki mutaxassis boMmagan 
taqdirida, amaldagi ish haqi 0 ‘zbekiston Respublikasi Vazirlar 
Mahkamasi tom onidan belgilangan tartibda aniqlanadi;
90
www.ziyouz.com kutubxonasi


b) mualliflik gonorari to‘g‘risidagi m a'lum otnom alar — ijo- 
diy uyushma a'zolari va ijodiy uyushmalaming a’zolari hisob- 
lanmagan boshqa ijodiy xodimlar uchun.
1991-yil 1-yanvardan so‘ng ko'rsatib o'tilgan shaxslar, shu- 
ningdek, band bo‘lgan shaxslar 0 ‘zbekiston Respublikasi davlat 
soliq organlari tom onidan taqdim etiladigan maMumotlar asosida 
0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi Budjetdan 
tashqari Pensiya jam g'arm asiga sug'urta badallari to'langanligi 
t o ‘g‘risida Pensiya ja m g ‘arm asi b o ‘limi to m o n id an berilgan 
m a'lum otnom alam i taqdim etadilar.
Amaldagi ish haqini guvohlar ko‘rsatmasi asosida aniqlashga 
yo‘l qo ‘yilmaydi. Lavozim maoshlari shtat jadvalidan ko‘chir- 
malar va jam oat tashkilotlarining a ’zolik badallari haqiqiy ish 
haqini tasdiqlaydigan hujjat o‘m ini bosa olmaydi.
Amaldagi ish haqi to ‘g‘risidagi m a’lumotlar qisman mavjud 
bo ‘lmagan hollarda mavjud bo‘lmagan davrlar uchun, amaldagi 
ish haqini aniqlash uchun, m intaqaviy koeffitsiyent hisobga 
olinmasdan, qonun hujjatlarida tegishli davrlar uchun belgilan- 
gan eng kam oylik ish haqi miqdorlari qabul qilinadi.
Pensiya tayinlash uchun berilgan hujjatlarda ishonchsiz 
m a'lum otlar aniqlanganda yoki amaldagi ish haqi to ‘g‘risidagi 
maMumotlarni buzadigan tuzatishlar aniqlanganda Pensiya jam - 
g'arm asi bo‘limi pensiya tayinlashgacha ularni tekshirishi yoki 
qo'shim cha m a'lum otlar taqdim etish yoki amaldagi ish haqi 
to ‘g‘risida berilgan m a'lum otnom alarga tushuntirishlar berish 
to ‘g‘risida yozma so‘rov yuborishi shart.
Ishdagi tanaffuslar mavjudligidan qat'i nazar, oxirgi o ‘n yil- 
lik m ehnat faoliyati davomidagi istalgan ketm a-ket besh yil 
u chun (pensiya tayinlashni so ‘rab m urojaat etgan kishining 
tanlovi bo‘yicha) amaldagi oylik ish haqi olinadi.
Ko‘rsatilgan davrlar, shuningdek, muddatli harbiy xizmatni 
o ‘tash vaqti amaldagi ish haqini aniqlashda mehnat faoliyatining 
oxirgi o‘n yillik davriga kiritilmaydi.
Agar m ehnat faoliyatining oxirgi o ‘n yillik davrida, shuning- 
dek, muddatli harbiy xizmatni o ‘tash vaqti mavjud bo ‘lsa, u 
holda ular oldingi davrlarga almashtirilishi kerak.
Amaldagi ish haqi to ‘g‘risida maMumotnoma taqdim etil- 
maganligi yoki ularning ishonchliligi va asosliligini tekshirish 
m um kin em asligi m unosabati bilan ish stajiga kiritilm agan 
davrlar, shuningdek, ish haqi saqlanmagan holda ta'tilda bo‘lish
91
www.ziyouz.com kutubxonasi


davrlari mehnat faoliyatining oxiigi o ‘n yillik davri uchun amal- 
dagi ish haqini hisoblab chiqishdan chiqarib tashlanmaydi.
Pensiya tayinlashni so'rab murojaat qilgan besh yildan kam 
ishlagan hollarda amaldagi ish haqi ishning kalendar oylari 
uchun ish haqi umumiy summasini ushbu oylar soniga bo‘lish 
yo‘!i bilan aniqlanadi.
1 yoki 
II guruh nogironi bo‘lib qolgan shaxsning, shuning- 
dek, nogironlik boshlangan yoki o ‘lim paytida bir oydan kam 
ish stajiga ega bo'lgan vafot etgan boquvchining amaldagi ish 
haqi ishlab bcrilgan kunlar uchun ish haqi summasini ishlab 
berilgan kunlar soniga bo'lish va olingan natijani ushbu oyning 
ish kunlari soniga ko'paytirish yoMi bilan aniqlanadi.
Amaldagi ish haqi tarkibiga sug‘urta badallari hisoblangan, 
mehnatga haq toMash tarzidagi barcha daromadlar kiritiladi.
Pensiya tayinlashni so'rab murojaat qilgan shaxsning xohi- 
shiga ko‘ra o ‘qish davrida toMangan stipendiya, toMov manba- 
yidan qat’i nazar, amaldagi ish haqi tarkibiga kiritiladi.
Ish haqi natura shaklida toMangan taqdirda amaldagi ish haqi 
Budjetdan tashqari Pensiya jam g‘armasiga hisoblangan sug‘urta 
badallari miqdorlaridan kelib chiqib baholanadi.
Ish haqiga mintaqaviy koeffitsiyentlar belgilangan tum an- 
larda ishlagan shaxsga pensiya tayinlashda mintaqaviy koeffitsiyent 
hisobga olingan holda hisoblab chiqilgan sug‘urta badallari qo‘shib 
hisoblangan amaldagi ish haqi hisobga olinadi.
Vafot etgan pensionerning oila a’zosiga boquvchisini yo‘qot- 
ganlik pensiyasi miqdori vafot etgan pensioner (boquvchi)ning 
pensiyasini hisoblash uchun qabul qilingan amaldagi ish haqi- 
dan hisoblab chiqiladi.
Boquvchi nogironlik pensiyasi oluvchi hisoblangan va pensiya 
tayinlangandan keyin mehnat faoliyatini amalga oshitgan hollarda, 
boquvchisini yo'qotganlik pensiyasini tayinlashni so‘rab murojaat 
qilgan, vafot etgan boquvchi oila a'zosining xohishiga ko ‘ra 
nogironlik pensiyasi tayinlangandan keyin, ega boMingan ish staji 
boquvchisini yo'qotganlik pensiyasini hisoblab chiqishda hisobga 
olinadi. Talab qilinadigan ish staji boquvchi vafot etgan kundan 
uning yoshi bo‘yicha aniqlanadi.
0 ‘zbekiston Respublikasining chet elda ishlagan fuqarola- 
rining amaldagi ish haqi, agar 0 ‘zbekiston Respublikasining 
xalqaro shartnomalarida o‘zgacha hol nazarda tutilmagan boMsa, 
0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi Budjetdan
92
www.ziyouz.com kutubxonasi


tashqari Pensiya jam g‘armasiga sug‘urta badallari to ‘langan ish 
haqidan aniqlanadi.
Oy, yil choragi, yarim yillik, yil yakunlari bo'yicha muko- 
fotlar, shuningdek, davr yakunlari bo'yicha to ‘lanadigan taq- 
dirlash puli, davlat bayramlari va ishlarning ayrim turlarini ba- 
jarganlik munosabati bilan bir martalik mukofotlar, shuningdek, 
shunga o ‘xshash boshqa toMovlar sug'urta badallari to ‘lanishi 
sharti bilan ushbu toMovlar hisoblangan oy uchun amaldagi ish 
haqi tarkibiga kiritiladi.
Ish kunlari soni to ‘liq boMmagan oylar uchun (ishga kirish 
yoki ishdan b o ‘shash m unosabati bilan) am aldagi ish haqi 
pensiya tayinlashni so‘rab murojaat qilganning xohishiga ko‘ra 
amaldagi ish haqi tarkibiga kiritilishi mumkin. Bunda ish kunlari 
soni toMiq boMmagan oylar toMiq kalendar oylari sifatida hisobga 
olinadi.
Tashkilotning ustav sarmoyasida (fondida) qatnashish mu- 
nosabati bilan olingan darom adlar va dividendlarni taqsimlash 
tarzidagi toMovlar amaldagi ish haqi tarkibiga kiritilmaydi.
Pensiyani hisoblab chiqish uchun qabul qilinadigan o‘rtacha 
oylik ish haqi ketm a-ket ishlangan oltmish kalendar oyidagi 
amaldagi ish haqining yakka tartibdagi koeffitsiyentini qoMlagan 
holda qayta hisoblab chiqilgan um um iy m iqdorini oltm ishga 
boMish yoMi bilan aniqlanadi.
Ish haqining yakka tartibdagi koeffitsiyentini qoMlagan holda 
pensiyaiami hisoblab chiqish uchun amaldagi ish haqini qayta 
hisoblab chiqish tartibi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mah- 
kamasi tom onidan belgilanadi.
Mavsumiy ishlarda band boMgan xodimlarga pensiya tayin- 
lashda pensiyani hisoblash uchun qabul qilinadigan o'rtacha oylik 
ish haqi oxirgi o ‘n yildan istalgan ketm a-ket besh mavsum 
uchun qayta hisoblab chiqilgan amaldagi ish haqini oltmishga 
boMish yoMi bilan aniqlanadi.
Pensiyani hisoblash uchun qonun hujjatlarida pensiya tayin- 
lanadigan sanaga belgilangan eng kam oylik ish haqining sakkiz 
baravari miqdoridan ortiq boMmagan summadagi o ‘rtacha oylik 
ish haqi qabul qilinadi.
Pensiya tayinlash uchun qabul qilinadigan o'rtacha oylik ish 
haqi eng kam oylik ish haqi m iqdoridan kam boMgan yoki 
amaldagi ish haqi to ‘g‘risidagi maMumotlar toMiq mavjud boMma-
93
www.ziyouz.com kutubxonasi


gan hollarda pensiya miqdori qonun hujjatlarida pensiya tayin- 
lashni so‘rab murojaat qilingan kunda belgilangan eng kam oylik 
ish haqidan kelib chiqib mintaqaviy koeflfltsiyent hisobga olin- 
masdan hisoblab chiqiladi

Yüklə 65,93 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   65




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin