Metall strukturalaridagi nojinsliklarning elektrokimyoviy

2.5. Olingan natijalar bilan ishlash. 
Hamma kuzatish natijalari va ular asosida qilingan hisoblashlar 2.1.-jadvalga kiritiladi. 
Natijalar asosida birinchi bo'lib, har bir namuna yuza birligidan (sm
3
/sm
2
) ajralgan vodorod 
miqdori hisoblanadi. Tajriba natijalari vaqt davomida yuza birligi (sm/sm) dan ajralgan vodorod 
miqdorining erigan (zanglagan) metall miqdoriga proporsional bo'lgan bog'liqligini ko'rsatuvchi 
«korroziya (zanglash) - vaqt» bog'lanishlari grafiklari tarzida keltiriladi.
Ajralib chiqqan vodorod miqdoriga ko'ra korroziyaning o'rtacha miqdori quyidagi 
formula bilan hisoblanadi: 
К
х 
= 


S
V
; [sm
3
/sm
2
∙soat] (4) 
bu yerda: V – vaqt birligida ajralib chiqqan vodorod miqdori, sm
3
; 
S – namuna to'la yuzasi, sm
2
; 
τ – sinash vaqti, soat. 
Namuna korroziya tezligining og'irlik ko'rsatkichi quyidagi ifoda orqali topiladi:
К
og' 
= 



S
g
g
o
1
; [g/m
2
∙soat] (5) 
bu yerda: g
o
–namunaning boshlang'ich og'irligi, g;
1
g
-namunaning keyingi og'irligi, g. 
Namunuaning korroziyabardoshliligi 10 balli shkalaga ko'ra tavsiflanadi. Namuna 
og'irligining yo'qolishi ajralib chiqqan vodorod hajmiga ko'ra tarozi ko'rsatikchi quyidagi 
formula bilan hisoblanadi: 
К
og`
= 
22429
10
2
4



n
A
K
x
; [г/м
2
∙соат] (6) 
bu yerda: А – metalning atom massasi, g; n- metalning valentligi;

---

22429 – 1 mol vodorodning hajmi, sm
3
. 
Chuqurlik bo'yicha korroziya tezligi quyidagi formula orqali topiladi:
П = К
og'
Me

76
,
8
;
[mm/yil] (7) 
bu yerda: ρ – metall zichligi; po'lat uchun ρ =7,8 g/sm
3
; cho’yan uchun ρ =7,2 g/sm
3
;
rux uchun ρ =7,1 g/sm
3
;
2.1 – jаdvаl 
Olingan natijalar va ularning qiymatlari 
Namuna materiali - 
Namunaning to'la yuzasi: S, sm2
Namunaning boshlang'ich og'irligi, go ,g 
Ajralib chiqqan 
Н
2
, sm
3
/min 
5 
10 
15 
20 
30 
45 
60 
Namunaning keyingi og'irligi, g
1
, g 
Korroziya tezligi, К
х 
, [sm
3
/sm
2
∙soat]
Og'irlik bo'yicha korroziya tezligi, К
оғ
[g/m
2
∙soat] 
П, mm/yil 
Shkala bo'yicha ball 
Хulosa: 
Olingan ma'lumotlar asosida tahlil ishlari amalga oshiriladi, qotishmalar 
korroziyabardoshliligi va vodorod o'ta kuchlanishining kattaligiga aralashmalarning ta'siri haqida 
xulosalar 
keltiriladi. 
Shuningdek, 
namunalar 
korroziyasining 
turlicha 
tezliklari 
va 
qotishmalarning korroziyasi mexanizmlarining sabablari keltiriladi. 
 
Nazorat uchun savollar: 
1. Elektrokimyoviy korroziya nima? 
2. Metallar yuzasida EyuK qanday hosil bo’ladi? 
3. Potеntsiallar farqi
nima? 
4. O`rin almashtiruvchi, singuvchi va tartiblangan qattiq eritmalar nima?