Metall strukturalaridagi nojinsliklarning elektrokimyoviy

: ∑I
i 
 = 
∑
i
ai
ki
R
E
E

(3) 

---

bu yerda: I
i 
- har bir mikroelementdan oqib o'tayotgan tok kuchi; 
ai
ki
E
E
,
- har bir mikroelementning katod va anod potensaillari;
R
i
- ishlayotgan mikoroelementlarning qarshiligi. 
Agar har xil miqdordagi katod qismlariga ega bo'lgan metall namunasining korroziyasi 
bitta eritmada borayotgan bo'lsa u holda mikroelementning – anod potensiallari va R – 
qarshiliklari bir xil bo'ladi. Bundan tashqari yuza birligiga to'g'ri keladigan mikroelementlar soni 
qanchalik ko'p bo'lsa shunchalik katod potensaillar farqi va aralash tokning kuchi katta bo'ladi.
Ma'lumki elektrolitda joylashgan ikkita har xil metall o'zaro ulanganda ulardan biridan 
ikkinchisiga elektr toki o'tib boshlaydi. Metallarning nojinsliligi ta'siridagi korroziyasi ham 
xuddi shunday mexanizmda sodir bo'ladi, ya'ni tok bir jinsdan ikkinchi jinsga qarab o'tadi. 
Agar har xil miqdordagi katod qismlariga ega bo'lgan metall namunasining korroziyasi bitta 
eritmada borayotgan bo'lsa u holda mikroelementning – anod potensaillari va R – qarshiliklari 
bir xil bo'ladi. Bundan tashqari yuza birligiga to'g'ri keladigan mikroelementlar soni qanchalik 
ko'p bo'lsa shunchalik katod potensaillar farqi va aralash tokning kuchi katta bo'ladi.
2.2. Ishning mazmuni. 
Ish ikki variantdan iborat: har bir talaba variantlardan birida ishtirok etadi.
1-variant bo'yicha “temir-uglerod sistemasi kotishmalarining sulfat kislotasining 10% li 
eritmasida qotishmadagi uglerod tarkibiga bog'liq bo'lgan korroziya (zanglash) tezligi aniqlanadi.
Uglerod bu qotishmalarda ferrit bilan evtektoid (perlit) hosil qiluvchi sementit (Fe3C) 
holida uchraydi. Bundan tashqari kulrang cho’yanlarda uglerod grafit holida uchraydi. Bu 
hamma strukturaviy tashkil qiluvchilar asosiy tarkibga nisbatan katod hisoblanadi. 
Ferritning normal elektrod potensiali –0,44 V ga, katod yuzalarining potensiali esa +0,37 
V ga teng. Tekshirilayotgan namunalardagi uglerod miqdori har xil, shuning uchun yuza 
qiymatlari va ular yig'indisi ham har xil bo'ladi. 
2-variant bo'yicha qotishmaga kiruvchi aralashmalarga bog'liq bo'lgan ruxning korroziya 
(zanglash) tezligi aniqlanadi. Bu holatda tajriba sulfat kislotaning 2% li eritmasida bajariladi.
Tekshirilayotgan namunalardagi aralashmalar (qo'rg'oshin va rux) miqdori bir xil. Biroq 
bu aralashmalar vodorodning turli xil o'ta kuchlanishlariga ega. Demak, olingan namunalarning 
korroziya (zanglash) tezligi har xil bo'ladi. Bu holatda qo'rgoshin va temir normal elektrod 
potensiali – 0,76 V ga ega bo'lgan ruxga nisbatan normal katod hisoblanadi. Chunki ularning 
normal elektrod potensiallari qiymatlari mos ravishda –0,13 V va 0,44 V ga teng.