Yozma ish turlari: insho, bayon, diktant

O‘zak va qo‘shimchalar imlosi.
Parvo, obro‘, mavqe, mavzu, 
mavzu
kabi so‘zlarga I, II shaxs egalik qo‘shimchalari qo‘shilganda, 
o‘zakdan so‘ng 
y
qo‘shib aytiladi va shunday yoziladi: 
parvoyim, 
obroyim, mavqeyim, mavzuyim, avzoyim
. Shu so‘zlarga III shaxs 
egalik qo‘shimchasi 
-si 
shaklida qo‘shiladi:
 parvosi, avzosi 
kabi.
Shuni ham ta’kidlsh kerakki, unli bilan tugagan so‘zlarga III 
shaxs egalik shakli qo‘shilishida ikki xil imlo kuzatiladi: 
manbai 
(kirill yozuvida: 
манбаи
) 
– 
manbasi, mavzuyi (
kirill yozuvida: 
мавзуи
) 
– mavzusi. 
Bu holat o‘zlashgan so‘zlar imlosida uchraydi. 
Imloda bir xillikni ta’minlash uchun mazkur o‘zlashma so‘zlarning asl 
shakliga asoslanish kerak: agar so‘z ayn
ع
bilan tugasa, -yi (kirill 
alifbosida: i) yoziladi:
 manbai
(kirill yozuvida: 
manbai
); agar so‘z و

---

47 
vov,
hoyi havvas
ه bilan tugasa, -si shaklida qo‘shish to‘g‘ri bo‘ladi: 
mavzusi, orzusi. 
k
va 
q
undoshlari bilan tugagan so‘zlarga jo‘nalish kelishigi 
qo‘shimchasi qo‘shilganda g undoshi 
k
va 
q
tarzida aytiladi va 
shunday yoziladi:
tokka, yurakka, qishloqqa, toshloqqa
kabi. Xuddi 
shunday o‘zaklarga egalik qo‘shimchasi qo‘shilganda o‘zak oxiridagi 
k
undoshi 
g
ga
, q
undoshi 
g‘
ga aylanadi va shunday yoziladi: 
tilagi, 
yuragi, bulog‘i, qishlog‘i. 
Bir qator so‘zlarda tovush o‘zgarishi sodir 
bo‘lmaydi: 
ittifoqi, idroki, toki, ocherki, tasdiqi, tatbiqi. 
-ta, tacha
lug‘aviy shakl hosil qiluvchi qo‘shimchasi bilan 
kelgan so‘zlarni ba’zan qo‘shib (5ta), ba’zan ajratib (5 ta) yozish 
hollari kuzatiladi. Son bilan yozganda imkon qadar hisob so‘zlaridan 
foydalangan ma’qul: 
77 dona, 5 nafar
kabi (qiyos: 1-sentyabr 1chi 
sentyabr tarzida yozilsa, xato bo‘lar edi). 
-ta, tacha 
qo‘shimchalarini 
raqam emas, so‘z ko‘rinishidagi sonlarga qo‘shish to‘g‘ri bo‘ladi: 
o‘nta, beshtacha. 
Lekin shunday hollar bo‘ladiki, narsa-hodisa, 
voqelik miqdorini ta’kidlab ko‘rsatish kerak bo‘ladi. Shunday hollarda 
qo‘shimchani, garchi mantiqqa zid bo‘lsa-da, ko‘rinish talabiga 
muvofiq raqamdan ajratib yozish kerak: 5 ta, 7 ta.