Yozma ish turlari: insho, bayon, diktant

bir leksema ichida yashiringan so‘zlarni aniqlash
. Masalan, 
shuhratparastlik
leksemasida o‘n to‘rtta so‘z yashiringan: 
ruh, sut, 
hur, past, lak, para, sara, shart, kar, sil, sharpa, sila, hut, rak; 
berilgan so‘zlardan o‘z va ko‘chma ma’noli birikmalar hosil 
qilish
: 
tulki, kitob, yengil, og‘ir, qora, katta, shirin, achchiq, chuqur, 
oqlamoq, o‘ymoq, ulamoq 
kabi; 
berilgan so‘zlarning sinonimlarini yozish:
falak, go‘zal, katta, 
kulmoq, tashrif buyurmoq, botir, tinch, keng, sabr, do‘st; 
berilgan so‘zlar asosida matn tuzish
: 
hayo, armon, gul, imkon, 
ifor, inson, orzu, tafakkur, mulohaza, aqlli, yashash tarzi, qadr-
qimmat, qadriyat
.
 
Bunda dastlab mazmunan bir-biriga aloqador 
so‘zlar beriladi, masalan,
 
bahor, gul, iliq, shabada, yoqimli.
Bu so‘zlar 
tuzilayotgan matnning qaysidir o‘rnida qatnashishi shart. O‘quvchi-
talabalar mazmunan bir-birini to‘ldiruvchi so‘zlar yordamida matn 

---

60 
tuzishni o‘rganib olganlaridan so‘ng mazmunan bir-biriga ma’no 
jihatidan yaqin bo‘lmagan so‘zlar asosida matn tuzish topshirig‘i 
beriladi, masalan,
 
to‘qson to‘qqiz, qahraton, dars, bobojon 
yoki 
sharshara, 1-para, Prezident, jazirama, mukofot 
va hokazo
.
O‘quvchi 
ana shu turli mavzudagi so‘zlar o‘rtasida bog‘lanish nuqtasini topib, 
matn tuzishi kerak bo‘ladi;
 
berilgan so‘z
, masalan, 
quyosh
so‘zi asosida matn tuzish; 
bir qator pedagog-xodimlar qo‘llayotgan “uch so‘z” usuli
dan 
foydalanish: berilgan uch so‘z, masalan,
hayot, jilg‘a, mahzunlik 
lug‘aviy birliklari
 
asosida matn tuzish;