О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi chirchiq davlat pedagogika universiteti X. X. Muratov, R. N. Zulfiyev, A. A. Maxmudov

 
1.
Axborotni to‘plash, saqlash, izlash, unga ishlov berish va uni 
tarqatish uchun foydalaniladigan jami uslublar, qurilmalar, 
usullar va jarayonlar (qonun).
 
2.
MaTumotlarni to‘plash, ularga ishlov berish, saqlash, 
uzatish 
va 
ulardan 
foydalanish 
jarayonida 
hisoblash 
texnikasidan foydalanish yo‘llari, usullari va uslublari. 
3.
Hujjatlashtirilgan axborot, jumladan dasturiy vositalarga 
ishlov berishning jami uslublari, 
yo‘llari
, usullari va vositalari 
hamda ulardan foydalanishning belgilangan tartibi.
 
4.
Inson faoliyatining turli sohalarida axborot mahsulotini 
ishlab chiqarishda axborot jarayonlarini amalga oshirishning 
jami usullari.
 
5.
Insonlar tomonidan axborotni yig‘ish, saqlash, ishlov berish 
va tarqatish uchun foydalaniladigan jami uslublar, qurilmalar 
va ishlab chiqarish jarayonlari.
 
AXBOROT
MIQDORINING
BIRLIGI 
UNIT OF
INFORMATION
QUANTITY 
ЕДИНИЦА
КОЛИЧЕСТВА
ИНФОРМАЦИИ
 
Ikkilik sanoq tizimida, axborotning eng kichik birligi bo‘lib bit 
hisoblanadi. Bir bit bu bitta “1” yoki bitta “0” degani, signal 
impulsi borligi уо yo‘qligi bilan aks etadi. Bitlarning butun deb 
qaraladigan tutash ketma-ketligi bayt deb ataladi. Ko‘pincha, 
bayt sakkiz bitga teng deb qabul qilinadi.
 
BAYT 
BYTE 
БАЙТ
 
Sakkiz bitga teng bo‘lgan axborot miqdorining asosiy o‘chov 
birligi. Keng ishlatiladigan qisqartirishlar:
 
Kilobayt (Kb) = 2
10
 bayt,
 
Megabayt (Mb) = 2
20
 bayt, 
Gigabayt (Gb) = 2
30
 bayt, 
Terabayt (Tb) = 2
40
 bayt,
 
Petabayt (Pb) = 2
50
 bayt,
 
Ekzabayt (Eb) = 2
60
 bayt,
 
Zettabayt (Zb) = 2
/0
 bayt,
 
Yottabayt (Yb) = 2
80
 bayt.
 
BIT 
BIT 
Axborot tizimlarida axborotni ifodalashning eng kichik birligi. 
Axborot miqdorining eng kichik o‘chov birligi hisoblanadi. 
Axborot 0 va 1 sonlarining ketma-ketligi bilan ifodalanadi. 
Atama “binary digit” (ikkilik raqam) iborasining qisqartmasi 

---

106 
БИТ
 
bo‘lib hisoblanadi va Princeton universiteti professori Hohn W. 
Tukey tomonidan kiritilgan.
 
BOD 
BAUD 
БОД
 
Ma‘umotlarni uzatish tezligining o‘lchov birligi. U bir 
sekundda uzatilgan ramzlar soni bilan aniqlanadi. Axborotni 
ikkilik kodida uzatadigan kanallar uchun 1 bod 1 bit/sekundga 
teng. Hozirgi zamonda bu tushuncha ishlatilmaydi.
 
VEKTOR
GRAFIKASI
VECTOR
GRAPHICS
ВЕКТОРНАЯ
ГРАФИКА
 
Chiziqlar joylashishi, uzunligi va yo‘nalishini belgilovchi 
matematik tavsiflar bo‘yicha yaratiladigan rasmlar. Vektor 
rasmlari nuqta yoki piksellar to‘plamidan bo‘lmay, chiziqlar 
oilasidan iborat.
 
GRAFIK
INTERFEYS
GRAPHIC
INTERFACE
ГРАФИЧЕСКИЙ
ИНТЕРФЕЙС
 
Foydalanuvchini hisoblash tizimi bilan o‘zaro aloqasini tashkil