Tоshkеnt aхbоrоt tехnоlоgiyalari univеrsitеti «Kiberxavfsizlik va kriminalistika»



Yüklə 352,83 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə8/16
tarix25.12.2023
ölçüsü352,83 Kb.
#194565
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   16
 
 


21 
2.
 
AXBOROTLARNI STEGANOGRAFIK HIMOYALASH 
USULLARI
2.1
 
Axborotlarni steganografik himoyalash 
Ma‘lumotni ruxsatsiz kirishdan himoya qilish vazifasi insoniyat tarixi 
davomida har doim ham hal qilinib kelingan. Qadimgi dunyoda allaqachon mavjud 
bо’lgan ushbu muammoni hal etishning ikki asosiy yо’nalishi mavjud edi. 
Axborotni himoya qilish uchun kо’plab usullar va algoritmlar allaqachon ixtiro 
qilingan bо’lib, ularni ikki yо’nalishdan biriga kiritish mumkin: kriptografiya, 
steganografiya. 
Kriptografiyaning maqsadi - xabarlarning mazmunini ularni shifrlash orqali 
yashirishdir. Buning teskari ravishda, steganografiyada maxfiy xabarning borligi 
yashiriladi. 
"Steganografiya" 
sо’zi yunon tilidan olingan bо’lib, sо’zma-sо ‘z 
"maxfiy 
yozish" 
degan ma‘noni anglatadi. Tarixiy jihatdan kriptografiyadan oldin 
steganografiya ma‘lumotlarni yashirish yо’shnalishi paydo bо’lgan. Shu bilan 
birga, vaqt о’tishi bilan bu sohada tadqiqotlar sezilarli darajada kamaydi va bu fan 
kо’plab sohalarda kriptografiya tomonidan chiqarilib yuborildi. Yashirin yozish 
turli usullar bilan amalga oshiriladi. Ushbu usullarning umumiy xususiyati shundaki, 
yashiringan xabar ba‘zi zararsiz, kо’zga tushmaydigan obyektga singdiriladi. Keyin 
ushbu obyekt manzilga ochiq yuboriladi. Kriptografiyada shifrlangan xabarning о’zi 
raqiblarning e‘tiborini tortadi, steganografiyada esa, yashirin aloqaning mavjudligi 
sezilmay qoladi. 
Hisoblash vositalarining rivojlanishi sо’nggi о’n yil ichida kompyuterni 
rivojlantirishga yangi turtki berdi. Kо’pgina yangi dasturlar paydo bо’ldi. Xabarlar 
endilikda raqamli ma‘lumotlarga, odatda, analog tabiatiga xoslariga kiritiladi. Ular 
sirasiga nutq, audio yozuvlar, tasvirlar, videolar kiradi. 
Steganografiya 
aslida aloqaning mavjudligini yashiradigan aloqa vositasidir. 
Raqib yuborilgan xabarning shifrlangan matnni aniq-ravshan belgilashi mumkin 
bо’lgan kriptografiyadan farqli о’laroq, steganografiya usullari maxfiy xabarlarni 


22 
zararsiz axborotga shunday joylash imkonini beradiki, yashirin maxfiy xabar borligi 
tо’g’risida shubha uyg’onmaydi. 

Yüklə 352,83 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   16




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin