Qilman eyvazov iNTİqam əSGƏrov

Müharibə dövründə əhalinin 
mühafizəsini təşkil etməyin xüsusiyyətləri
Müharibə dövründə əhalinin mühafizəsinin əsasını mühafizə qurğularının, 
tibbi avadanlıq ehtiyatlarının yaradılması, təhlükəli rayonlardan əhalinin köçü-
rül məsi üzrə tədbirlərin əvvəlcədən hazırlanması və yerinə yetirilməsi təşkil 
edir.
“Məqsədyönlü və kifayətdir” prinsipi əsasında əhalinin mühafizəsi üzrə təd-
birlərin bir qismi əvvəlcədən, qalanı isə hərbi əməliyyatlar başlanarkən yerinə 
yetirilir. 
S
/
T
su
al ta
p
şırıq
1. 
Fövqəladə hallar zamanı əhalinin mühafizəsini necə təşkil edirdiniz? 
2. Radiasiya və kimyəvi zəhərlənmədən mühafizə necə təşkil edilir?
3. Əhalinin köçürülməsində vacib olan amilləri şərh edin.
4. Xilasetmə və yaralılara ilk yardım zamanı sadə vətəndaşların rolunu şərh 
edin.
5. Sülh və müharibə dövründəki fövqəladə hallarda əhalinin mühafi zəsinin 
təşkili xüsusiyyətlərini fərqləndirin.
Layih
ə

---

133
23. XƏBƏRDARLIQ SİQNALLARI VƏ ƏHALİNİN 
KÖÇÜRÜLMƏSİ
Gözlənilən, yaxud baş vermiş təbii fəlakət və hadisələrin miqyası, yayılma 
surəti nəzərə alınmaqla xəbər verməyin qaydası müəyyən edilir. Bütün hal-
larda təhlükə barədə xəbərdarlığın əsas üsulu yerli radio, televiziya və inter net 
vasitəsilə məlumat verilməsidir.
Əhalinin xəbərdar edilməsi zərərçəkmənin nəticəsinə necə təsir edər?
Təbii fəlakət və qəzalar barədə xəbərdarlıq
İnsanların diqqətini tez cəlb etmək, həmçinin onların radio və televizorları 
dərhal işə salmasına nail olmaq üçün fövqəladə hallarda sirenalardan, müəs-
sisələrin, nəqliyyat vasitələrinin fit səslərindən istifadə olunmaqla səs siqnalları 
verilir. Belə siqnal 
“Diqqət! Diqqət!”
siqnalıdır. Bu siqnalı eşidərkən dərhal 
internet, radio və ya televizor vasitəsilə hadisə ilə bağlı verilən mə lumatları bil-
mək lazımdır. Təhlükə haqqında xəbərlərlə birlikdə (təhlükənin növü, yeri, miq-
yası və s.) əhalinin düzgün davranışına dair qısa, konkret məs lə hət və vaxtaşırı 
və ziyyətlə bağlı göstərişlər də veriləcəkdir. 
Bu siqnalı eşitdikdə:
▶
dərhal radioqəbuledicini, televizoru və radio səsgüc-
ləndiricini şəbəkəyə qoşmaq;
▶
yaranmış vəziyyət haqqında təcili məlumatı və hərəkət 
qaydalarını diqqətlə dinləmək;
▶
qəza və ya təbii fəlakətin nəticələri tam ləğv edilənədək 
bu vasitələri işlək vəziyyətdə saxlamaq lazımdır.
XƏBƏRDARLIQ
Həyəcan siqnalının (sirenanın) səsi “Hamının diqqətinə!” deməkdir.
Layih
ə

---

134
Məsələn: 
Bəzi təbii fəlakətlər barədə qabaqcadan xəbər vermək mümkündür. Yazda, 
yaxud payızda baş verəcək daşqınların müddətini və miqyasını bir qədər əvvəl 
müəyyən etmək olur. Sel təhlükəsi hallarında ancaq 10–20 dəqiqə, bəzən isə 
1–2 saat əvvəlcədən xəbərdarlıq etmək mümkündür.
Məsələn:
Belə xəbərlər verilərkən hər kəs təmkinli olmalı, mütəşəkkil və intizamlı dav-
ranmalıdır. Yerli hökumət orqanlarının, mülki müdafiə qərargahlarının göstəriş-
ləri ilə fəlakətlərlə mübarizədə və onun nəticələrinin aradan qaldırıl masında 
hamı fəal iştirak etməlidir.