Iqtisodiy bilim asoslari 9 E. Sariqov, B. Haydarov Toshkent — 2014 «O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi»

13. Soliqlar stavkasini oshirish nimaga 
misol bo‘la oladi? 
A) Kredit-budjet siyosatga;
B) Budjet-soliq siyosatga;
D) Pul-kredit siyosatga;
E) Pul-moliyaviy siyosatga.
14. Quyidagi choralarning qaysi biri 
budjet-soliq siyosatga tegishli 
emas? 
A) Bank foydasiga solinadigan 
soliqlar stavkasining o‘zgar-
tirilishi;
B) Markaziy bank tomonidan 
bank zaxira normalarining o‘z-
gartirilishi;
D) Yangi ishlab chiqarishga sar-
moya kiritayotgan korxonalar 
uchun soliq imtiyozlarining 
berilishi;
E) Kam ta’minlangan oilalar 
uchun ijtimoiy to‘lovlarning 
ko‘paytirilishi.

---

70
IQTISODIY PRAKTIKUM
Bankdan qarz olamiz
Oxirgi paytlarda banklarga bo‘lgan ishonch ortib, ko‘plab odamlar o‘z 
omonatlarini banklarda saqlashni xush ko‘rishmoqda. Bu holat respublikamiz 
iqtisodiyotining barqarorlashib borayotganligidan dalolat beradi. Shunday ekan, har 
bir fuqaro banklar taklif qilayotgan imkoniyatlarni taqqoslay olishi kerak bo‘ladi. 
Turli imkoniyatlar ichidan eng yaxshisini tanlash har bir fuqaroning iqtisodiyotni 
qanchalik yaxshi bilishiga bog‘liq bo‘lib qoladi.
Quyida bank foizlarini hisoblash va ularni taqqoslash bilan shug‘ullanamiz.
Aytaylik, “Ipoteka” banki 2013- yil dekabr oyida mijozlarga “Shodlik” 
va “Kafolat” deb nomlangan quyidagi omonatlarni saqlash turlarini taklif 
qilayotgan bo‘lsin.
“Shodlik” omonat turi: yillik foiz stavkasi 18%, saqlash muddati 8 oy, foiz 
oddiy foizlarda to‘lanadi.
“Kafolat” omonat turi: yillik foiz stavkasi 12%, saqlash muddati 8 oy, foiz 
murakkab foizlar usulida to‘lanadi.
Agar sizning 100000 so‘m pulingiz bo‘lganda, bu ikki omonat turining qaysi 
biridan foydalangan bo‘lar edingiz? Keling, birga mulohaza yuritib ko‘raylik.
“Shodlik” omonat turi har bir oyda 18:12=1,5% miqdorda oddiy foiz
to‘laydi. Demak, formulaga ko‘ra, bankning sakkiz oy uchun to‘laydigan foiz 
miqdori: I = P 
. 
r 
. 
t = 100000