ta’sirini octkaza boshlaydi. Besaranjom hayot, dunyoviy tashvishlar, bo'sh va mazmunsiz ovunishlar uni holdan toydira boshlaydi. Shopenning Londondan yozgan maktublari uning qayg'uli kayfiyatlarini, gohida esa iztiroblarini aks ettiradi. "Men esa behuzur bo'lishni ham, xursand bo'lishni ham bilmayman - nimanidir his qilishdan tashqaridaman, faqat xorlikni tuyaman hamda bularning www.ziyouz.com kutubxonasi
baichasi
tezroq tugashini istayman xolos", - deb yozgan edi u o‘z do‘stlaridan biriga. Uning Londondagi so‘nggi konserti (bu konsert uning hayotida ham 5 o ‘nggi konsert boMib qolgan) polshalik muhojirlarga bag‘ishlangan edi. Shifokorlar maslahatiga ko‘ra u shoshilinch tarzda Parijga qaytadi. Bastakorning so'nggi asari fa-minor mazurkasi bo‘lib, uni muallifning o‘zi ijro etolmas, uni faqat qog‘ozdagina aks ettirgan edi. Uning iltimosiga ko‘ra Polshadan katta opasi Lyudvika keladi. Shopen opasining qo‘lida jon beradi. Shopenni Dafn etish marosimi tantanali tarzda o ‘tadi. Parijning eng yaxshi artistlari u yaxshi ko‘rgan Motsartning Rekviemini ijro etishadi. Uning o‘z asarlari ham yangraydi, ular orasida orkestr ijrosidagi si- bemol minor fortepiano sonatasidan Dafn marshi ham bor edi. D o‘stlari uning qabriga jonajon polyak tuprog‘i solingan ko‘zacha ham keltirishadi. Shopen Parijda, o 4z do‘sti Bellini qabri yoniga dafn etiladi. Uning yuragi esa, o ‘z vasiyatiga ko‘ra, bir idishga solinib Polshaga, Varshavaga keltiriladi, u hozirgacha ham Ilohiy Xoch kostelida ehtiyotkorona saqlanib kelmoqda.
