Microsoft Word yeni vəSAİT. docx

məntiqi arqumentlər
-nəzəri və ya empirik ümumiləşdirmələr və 
nəticələr; əvvəllər sübut edilmiş qanunlar; aksiomalar; əsas 
anlayışların tərifləri; fakt ifadələri; 
Þ
psixoloji səbəblər
- özünə hörmət üçün bir dəlil; rəğbət yaradan bir 
dəlil; bir sözdən ibarət dəlil; hökmün arqumenti; etibarsızlıqdan 
arqument; şübhədən dəlil və s.
Bir nitqi bitirdikdə müəyyən qaydalara riayət etmək lazımdır. Məsələn, nitqin son 
hissəsi bir baxış kimi istifadə edilə bilər: nitqin əsas məqamlarını vurğulamaq, əsas 
fikirləri ümumiləşdirmək. Düşünülən fikirləriniz barədə dinləyicilərin rəyi ilə 
maraqlanın, dinləyiciləri hərəkətə gətirin.
Beləliklə,
nəticənin məqsədi deyilənləri ümumiləşdirməkdir; nitqin əsas hissəsində 
irəli sürülən mühüm məqamların əzbərlənməsinə töhfə verməkdir; əlavə güclü 
arqumentlərdən istifadə etməklə təqdimatın etibarlılığını artırmaqdır; müzakirə 
olunan məsələyə diqqət çəkməkdir. Nəticənin konkret məqsədləri auditoriyanın 
özünə və nitqə xeyirxah münasibətini artırmaq, nitqinin əhəmiyyətini artırmaq və 
tələbələri müəyyən hərəkətləri etməyə həvəsləndirmək kimi qəbul edilə bilər. Nitqin 
başlanğıcında natiqlərə xalq qarşısında çıxış edərkən necə davranacağına dair 
aşağıdakı tövsiyələr verilir: 
ü
dərhal nitqinizə başlamayın, bir az gözləyin, tamaşaçılarla göz təması qurun;
ü
danışaraq, kürsü yaxınlığında "gəzməyin", çünki tamaşaçılar sizə 
baxmayacaq, qulaq asmayacaqlar;
ü
nitqin ekspressivliyini yadda saxla – nitqin aydınlığı sözlərin çox yavaş və ya 
tez tələffüz edilməsindən eyni dərəcədə əziyyət çəkir;
ü
səhvlərdən qaçmağa çalışmaq;
ü
jestin xalq nitqində rolunu xatırlayın.

---

AzTU 
“Humanitar fənlər” kafedrası 
 
 
Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya 
 
47