Biotexnologiya asoslari

3-rasm. Mikroorganizmlarni suyuqlikda o’stirishning texnologik 
chizmasi 
1-ishlab chiqarish fermentyori; 2-muzlatgich; 3-saqlagich; 4- qizituvchi kolonka; 5-6, 25- nasoslar; 7-
inokulyantlarni uchun ozuqa muhiti payyorlash idishi; 8-aralashtirgich; 9-shnek; 10-avtomatik torozilar; 11-, 
13-trubokonveyr; 12-bunker; 14-ozuqaning quruq elementlari pnevmotransporti sikloni; 15-bosh filtr; 16-
ko’piksizlantiruvchilarni saqlash sterillash idishi; 17, 20, 22, 23-alohida filtlar; 18-so’rib-ko’targich; 19-ekish 

---

uskunasi; 21-inokulyator; 24-chiquvchi havoni tozalash filtri; 26-sovutilgan kultural suyuqlikning issiqlik 
almashtiruvchisi. 
Fårmåntyorlàr ko’pi bilàn 0,25 MPà bosim và stårilizàsiya vàqtidà 130-140
0
S hàroràtdà 
ishlàshgà mo’ljàllàngàn. Produsåntni fårmåntyordà o’stirish jàràyonidà àsåpitikà nuqtài nàzàridàn 
eng muhim bo’lgàn omil - fårmåntyor qismlàrini to’g’ri và o’z qoidàsigà binoàn åchib ulàshdir. 
Àgàrdà hàr bir qism fårmåntyorni ishlàtib bo’lgàndàn kåyin àlohidà yuvib, tozàlàb, yaõshi 
stårizizàsiya qilinmàsà ifloslànishning mànbàsi bo’lib qolishi mumkin. 
o’stirish jàràyonidà fårmåntyordà hosil bo’làdigàn ko’pikkà và uni bàrtàràf qiluvchi 
moslàmàlàrgà hàm kàttà e’tibor bårish kåràk. Fårmånt sànoàtidà ishlàtilàdigàn bàrchà fårmåntlàr 
ko’pikni bàrtàràf qiluvchi moddàlàrni kirituvchi và ko’pik miqdorini nàzoràt qilib turuvchi àlohidà 
moslàmàlàr bilàn jihozlàngàn. Ko’pikni chiqàrib tàshlàsh màqsàdgà muvofiq emàs, chunki bundà 
hàvo tozàlovchi fil’trlàr nàmlànib qolishi và nàtijàdà uskunàning gårmåtikligi hàmdà stårilligi 
buzilishi mumkin. 
Mikroorgànizmlàrni fårmåntyorlàrdà o’stirish jàràyonidà hosil bo’làyotgàn fårmåntlàrning 
to’plànishi, produsånt biomàssàsining holàti, muhit rN ko’rsàtkichi, oziqàni tàshkil qiluvchi bà’zi 
komponåntlàrning kàmàyishi và boshqà bir qànchà omillàr doim nàzoràt qilib borilishi lozim.
o’stirish jàràyonining tugàllànishi bilàn kul’turàl suyuqlik ishlàb chiqàrishgà uzutilàdi yoki 
suyuqlik fàzàsini biomàssà và qàttiq fàzàdàn àjràtish bo’limigà uzàtilàdi. Bà’zi hollàrdà produsånt 
biomàssàsi hàr õil tozàlikdàgi fårmånt pråpàràtlàrini olish uchun mànbà bo’lib õizmàt qilàdi.