Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maхsus ta’lim vazirligi toshkеnt arхitеktura va qurilish instituti

Oʻqitishning asosiy didaktik maqsadi:
Ta’lim oluvchilarning oʻqish- bilim olish faoliyatini boshqarishdan iborat va 
maqsadga erishish uchun oʻqituvchi oʻzining faoliyatini bosqichma-bosqich 
amalga oshiradi.
Oʻqitish 
– bu oʻqituvchining koʻp qirrali, bosqichma-bosqich kasbiy 
pedagogik faoliyatidir. Unga oʻqituvchining konstruktiv, tashkilotchilik, 
tadqiqotchilik, kommunikativ va gnostik kabi turli-tuman faoliyati kiradi:
1.Konstruktiv faoliyat samarali ishlashi uchun har bir oʻqituvchi 
pedagogik mahoratga ega boʻlishi kerak: oʻquv predmetining har bir mavzusi 
optimal mazmun, vaqt hamda savollar boʻyicha aniq, mantiqiy taqsimlanishi; 
mashgʻulotda oʻz harakatining ketma-ket va tizimliligini qayta koʻrib chiqish, 
shuningdek, har bir mashgʻulotni oʻtkazish uchun reja asosida (ish reja) senariy 
tuzish; ta’lim oluvchilarning mashgʻulotga munosabatini belgilash (barcha 
oʻquv guruhlari va ayrim tinglovchilar): kimni chaqirish, nimani soʻrash, kimga 
qanday muammolar qoʻyishni bilish oʻqituvchi oʻz faoliyatida mashgʻulotdagi 

---

98 
mavjud qiyinchiliklarga oldindan koʻzi yetishi (mashgʻulotga oʻquv guruhining 
tayyor emasligi, tinglovchi, kursantlar va boshqalarning sifatli ishlar uchun 
me’yoriy hujjatlar, adabiyotlar hamda tarqatma materiallarning yetishmasligi) va 
ushbu holatdan chiqish yoʻllarini izlash;
2. Oʻqituvchining tashkilotchilik faoliyati quyidagilarda namoyon boʻladi: 
har bir mashgʻulotni oʻtkazishda har qanday toʻsiqqa qaramay, oʻzining 
oldindan oʻylab qoʻygan rejasini amalda joriy etish; ta’lim oluvchilarni 
mashgʻulotlarda uzluksiz boshqarib turish va ularda har doim oʻquv 
materiallarini idrok qilishlari uchun qiziqish uygʻotish; tinglovchilarda darsdan 
tashqari vaqtlarda turli xil oʻquv- tarbiyaviy ishlarni oʻtkazish va 
tashkillashtirish shakllarini tanlash.
3. Kommunikativ faoliyati - oʻquv-tarbiyaviy jarayonda oʻqituvchi va 
ta’lim oluvchining oʻzaro munosabati quyidagicha izohlanadi: oʻqituvchi 
nutqining mashgʻulotlarda hamisha ta’lim oluvchilarga qaratilgan boʻlishi; 
oʻqituvchi yangi saboqni tushuntirayotgan, tinglovchining javobini tahlil 
qilayotgan yoki tanqid qilayotgan boʻlsa ham, uning nutqi hamisha oʻzining 
ichki kuchi, ishonchi, oʻziga oshirayotgan narsaga qaratilgani bilan ajralib 
turishi; har bir tinglovchiga individual yoʻl topishi va ular bilan hamkorlik 
darajasidai ishonchli munosabat oʻrnatishi; pedagogik jamoadagi jamoadoshlar 
va tinglovchilar bilan muloqotda pedagogik ritmni kuzatish.
4. Oʻqituvchining gnostik faoliyati quyidagilarni koʻrib chiqadi: 
tinglovchilarni oʻrganish; tinglovchilarni oʻrganish uchun pedagogika va 
psixologiyaning tavsiya qilingan vosita va uslublari, usullari, shakllarining 
mazmunini yoritish; oʻz bilim va 
tajribalarini 
oshirish 
maqsadida 
pedagogik faoliyat va shaxsiyatining 
yutuq va kamchiliklarini tahlil qilish. 
Oʻqituvchilarning 
yuqorida 
koʻrsatilgan 
barcha 
turdagi 
pedagogik faoliyatidida (ta’lim 
oluvchi), tarbiyaviy, tashkilotchilik, 
oʻquv-uslubiy, 
oʻquv-tadqiqot, 

---

99 
ijtimoiy-pedagogik va joriy etiladi. Bu vazifalar chiqishlar organlari uchun oliy 
va oʻrta ma’lumotli mutaxassislar tayyorlash jarayonida ta’lim va tarbiya 
tamoyillarini joriy etish boʻyicha oʻqituvchilarning ishlash texnologiyasini 
tavsiflaydi.