Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

Davlat xizmati 
Xodimlarning eng katta guruhi - milliy ta'lim va pochta tizimida ishlaydi. Sud 
tizimida bo'lganidek, frantsuz ma'muriyati Napoleon davridan beri qat'iy ierarxiya 
bilan mustahkamlangan. Davlat xizmatchilari turli korpuslarga va darajalarga 
bo'linib, ishga qabul qilish darajasiga ko'ra to'rtta toifaga ajratiladi. Ishga kirish 
raqobat imtihonidir. Yuqori darajadagi A toifali davlat xizmatchilari 1945 yilda 
tashkil etilgan milliy ma'muriyat maktabi orqali ishga qabul qilinadi. Bu esa Grunt 
korpusining huquqni muhofaza qilish organlariga, jumladan, Saylovlar sudi, Moliya 
inspektsiyasi, ma'muriy korpus, diplomatik xizmat va fuqarolik ma'murlari korpusi 
vakillaridir. Davlat xizmatchilarining vazifalari va huquqlari 1946 yilgi umumiy 
nizom bilan belgilanadi, qisman 1959 yilda o'zgartirilgan. Kasbiy kafolatlar va 
intizom kodeksi keng hamda Konstitutsiya tomonidan himoya qilinadi. Bunga 
javoban, davlat xizmatchilari shaxsiy qarashlarini ifodalashda ehtiyotkor bo'lishlari 
shart va barcha frantsuz fuqarolari uchun Konstitutsiya tomonidan e'tirof etilgan ish 
tashlash huquqi ular uchun juda cheklangan, garchi bu korpusga ko'ra o'zgarib 
tursadi. Davlat xizmatchilarining aksariyati kasaba uyushmalariga a‘zo. 
Moliya
Fransiya g'arbiy Yevropada eng yirik bank sektorlariga ega bo'lib, uning uchta 
asosiy instituti - Crédit Agricole, BNP Paribas va Société Generéale qit'adagi eng 
yaxshi banklardan hisoblanadi. An'anaviy tarzda Bank faoliyati Banque de France 
orqali hukumat tomonidan qattiq nazorat qilinadi. Biroq, 1960-yillarda boshlangan 

---

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 151 - 
tartibga solish shundan dalolat beradiki, filiallar va bank hisobvaraqalari egalari soni 
sezilarli o'sdi. 1984 yilda qonunchilik banklarning faoliyatini nazorat qilishni 
yanada qisqartirdi. Bu ularga yanada kengroq xizmatlarni taklif qilish va 
raqobatlashuviga olib keldi. O'shandan beri, 1990 yilda YeI doirasida kapitalning 
erkin 
harakatlanishiga 
cheklovlarni 
olib 
tashlashni 
rag'batlantirish banklar 
faoliyatini keng miqyosda xalqaro munosabatlarini kengaytirdi. 1993 yilda Banque 
de Francega mustaqil davlat maqomi berilib uni davlat nazoratidan ozod qildi. 
Umuman 
olganda, 
bank 
tizimidagi 
bandlik 
asosan 
operatsiyalarni 
kompyuterlashtirish va ushbu restrukturizatsiya tufayli qisqardi. XXI asrning 
boshlarida mamlakat pul birligi Frank Frantsiyada qonuniy valyuta sifatida yevroga 
yo'l berdi.