Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

2.7.5. Sanoat
Ikkinchi jahon urushidan keyin Italiya iqtisodiy rivojlanishining eng diqqatga 
sazovor xususiyati sanoat ishlab chiqarishni eksportga yo‘naltirish bo'ldi. Italiya 
sanoatidagi asosiy xususiyat bu po'lat hisoblanadi. Mamlakatda mineral 
resurslarning yetishmasligiga qaramay, Italiya hukumati EKSPga a'zo bo'lishni afzal 
ko'rdi. Skeptiklar italiyalik po'latning tez o'sishi bilan 1980 yili EEKda G'arbiy 
Yevropa ishlab chiqarilgan mahsulotning 21,5 foizini tashkil etdi (u keyin to'qqiz 
a'zodan iborat bo‘ldi). Bundan tashqari, Yevropa po'lat ishlab chiqaruvchilari 
orasida 
Italiya 
G'arbiy 
Germaniyadan 
ikkinchi 
o'rinni 
egalladi. 
Po'lat 
MetalMeccanica deb nomlanuvchi metallurgiya va mashinasozlik sanoatining 
negizini tashkil etdi. Natijada, 1951 va 1975 yillar orasida mexanik eksport hajmi 20 
barobar o'sgan va sanoatda ish bilan band bo'lganlar soni ikki barobarga ko'tarilgan. 
Avtomobilsozlik sohasida ishlayotganlar soni uch barobar oshdi va metallurgiya 

---

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 241 - 
mahsulotlari eksporti 25 barobar oshdi. Asrning oxirgi o'n yilliklarida pasaygan 
po'lat sanoati emdilikda 1992-1997 yillarda xususiylashtirildi. 
MetalMeccanicaning asosiy tarmoqlari qurol ishlab chiqarish, to'qimachilik 
mashinalari, dastgoh asboblari, avtomobillar va boshqa transport vositalari hamda 
maishiy texnika uskunalari edi. Avtomobil sanoatida 1899 yil Turinda tashkil 
etilganidan Fiat konserni mamlaktda hukmronlik qilingan. Milanda va Brescia Alfa 
Romeo Neapol yaqinidagi zavodni ochgunga qadar boshqa avtomatlashtiruvchi 
markazlar hisoblanar edi. Bu esa, sanoatni markazsizlashtirishga olib keldi. Italiyada 
avtomobil ishlab chiqarish 1950-yillarda boshlanib, 1970-yillarning o'rtalarida 
turg'unlasha boshlagan. 1980-yillardagi Yaponiya importi va iqtisodiy inqirozi 
hamda 1990-yillarning boshlarida sovuq urush tugaganidan so'ng Sharqiy 
Yevropada yangi bozorlar ochilgan bolsada, mamlakat sanoatida o‘sish sustlashdi.
Shunga qaramasdan, yirik firmalar shimoliy-sharqiy va shimoliy-markazi 
Italiyada joylashgan kichik va o'rta sanoatning mavjudligi bilan ajralib turdi. 
Vèneto, Emilia-Romagna va Toskana shaharlarida joylashgan sanoat hududlarida 
to'plangan bu markaz "Italiya uchinchi" deb nomlanib, uni "Milan", Turin shahri 
tashkil etgan sanoat uchburchagi bilan ifodalaydi. "Cenova" va "ikkinchi Italiya" 
dan tashkil topgan. Uchinchi Italiyada joylashgan har bir ishlab chiqarish hududi 
odatda, an'anaviy ishlab chiqarish usuli ham mavjud bo'lsada, to'qimachilik va 
qog'oz mahsulotlari kabi yengil sanoatga ixtisoslashgan. Misol uchun, Prato, 
Toskana, mutaxassisligi to'qimachilik mahsulotlari; Sassuolo va Cento, ikkalasi ham 
Emilia-Romagna, 
keramik 
plitkalar 
ishlab 
chiqarish 
va 
mashinasozlikda 
qatnashadilar; Vèneto shahri dunyoga Nogara yog'och mebellar bilan juda mashhur. 

---