Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

 
47 00 N, 20 00 E; UTC+1, 
Venger forint (HUF) 
BUDAPESHT 
4.2.1. Mamlakat haqida umumiy ma'lumot
Statistics Time xalqaro reyting kompaniyasi 2018 yil ikkinchi choragi 
hisobotiga ko‘ra Vengriya nominal YaIM hajmi 163,541 mlrd.AQSh dollari, 2017 
yil yakunlari bo‘yicha XVF ma‘lumotiga ko‘ra aholi jon boshiga tushadigan milliy 
daromad bo‘yicha esa 16,720 AQSh dollarini tashkil etib, hozirda dunyo 
iqtisodiyotining 57 orinida turadigan mamlakat
277
. Ushbu reyting kompaniya 
tomonidan mamlakatning 2023 yilga borib YaIM hajmi 212,2 mlrd.AQSh dollari 
277
 http://www.imf.org/external/datamapper/ngdpdpc@weo/oemdc/advec/weoworld/hun 
Vengriya konstitutsiyasi 
1949 yilda, 1972 yil va 1988 
yillarda amalga oshirilgan keng 
ko'lamli tuzatishlar bilan 1949 yilgi 
sobiq Ittifoq konstitutsiyasiga 
asoslangan. 1988 yil Kommunistik 
partiya monopoliyasini tugatib 
prezidentlik 
kengashi 
o'rnini 
egalladi. Hozir esa parlamentlar 
boshqaruvi 
ostida 
bo'lgan 
respublika. Qonunchilik palatasi 
mavjud bo’lib 386 a'zo to'rt yilga 
saylanadi. Davlat rahbari besh yil 
muddatga parlament tomonidan 
saylangan prezidentdir.

---

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 448 - 
bashorat qilinmoqda. Vengriya 1995 yil 1 yanvarda Butunjahon Savdo Tashkilotiga 
a‘zo bo‘lgan
278
. 
Vengriya markazlashgan rejali bozor iqtisodiyotiga ega mamlakat. Yevropa 
Ittifoqi 28 o'rtacha aholisining taxminan uchdan ikki qismidan iborat daromadlari 
bilan almashdi; biroq oxirgi yillarda hukumat iqtisodiyotni boshqarishda ko'proq 
ishtirok etdi.
279
Budapesht uy xo'jaliklar iste'molini oshirish maqsadida istiqbolli 
iqtisodiy siyosatni amalga oshirdi. Mamlakat iqtisodiy rivoji uchun Yevropa Ittifoqi 
tomonidan moliyalashtiriladigan loyihalarni qo'llab-quvvatladi. Mamlakatning jahon 
iqtisodiyotiga moslashuvi XXI asrning boshlariga to'g'ri keldi. Vengriya liberal 
xorijiy investitsiya rejimi 90-yillarning birinchi yarmida markaziy va sharqiy 
Yevropaga to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalarning yarmidan ko'pini jalb qildi. 
Sanoat, transport vs telekommunikatsiya sohalarinilarni modernizatsiya qilish 
boshlandi va innovatsion rivojlanish davlat dasturlari (masalan, avtomobil ishlab 
chiqarish) paydo bo'ldi. Shunisi e'tiborliki, XXI asrning boshlarida qariyb bir 
million kichik korxonalar tashkil etildi. Tadbirkorlik sub'ektlarining davlat mulki 
beshdan bir qismiga qisqardi. Iqtisodiy o'sishning yana bir muhim omili sayyohlik 
sohasi deb e‘tirof etilmoqda. 
2003 yilda prezident Ferzent Madl, sobiq huquqshunos professor bo'lib, 2000 
yilda Arpad Gonsning o'rnini egallagan. Hukumat boshlig'i - parlamentda o'tirgan 
eng katta partiya rahbari - bosh vazir. Antall hukumatida turli vazirlik va boshqa 
lavozimlar turli partiyalar vakillariga bo'lingan edi. 2003 yil boshida Vengriya 
Sotsialistik Partiyasining (MSzP) rahbari, Peter Mayk Myerio, 2002 yil may oyida 
prezidentning tavsiyasi bilan Milliy Assambleya tomonidan saylangan.